T.Vấn

& Bạn Hữu

Văn Học và Đời Sống

Hoàng Xuân Sơn :Tiễn biệt anh Đinh Cường

clip_image001

Nhà thơ Hoàng Xuân Sơn vừa gởi đến TV&BH chùm thơ Tiễn Biệt anh Đinh Cường “. Nhờ vậy, chúng tôi mới được biết tin Họa Sĩ Đinh Cường vừa qua đời ngày 8 tháng 1 năm 2016 lúc 9 giờ 40 sau một thời gian dài chống chỏi với bạo bệnh. Nhân dịp này, Trang TV&BH xin được chia buồn cùng với gia đình và bạn hữu họa sĩ Đinh Cường . Kính chúc ông an lành đời đời ở bên kia thế giới. (TV&BH)

 

Thôi

                                          bàng hoàng xúc động hay tin

Tới kệ sách thứ 5 thì mắt

chiều đã mỏi sương khuya đã trắng

chìm hồm bướm đã mê vào đêm

tuyết lú. Thế rồi đã trễ cái

hẹn sang thăm anh cùng Song Thao

Hồ Đình Nghiêm cái lạnh khắc nghiệt

mùa đông bắc mỹ đã làm nhụt

khí thế đường xa mắt mờ của

kẻ muôn đời nhỡ hẹn đời là

những cuộc hẹn lần lữa không cùng

cho tới khi không còn hẹn được

nữa thì luyến tiếc ngẩn ngơ ân

hận đời đời xiêu hình đổ bóng

Thôi bây giờ không còn ai viết

những đoạn ghi những tự tình ân

cần bè bạn những chương thời sự

gặp gỡ trùng phùng của đến và

đi của mất và còn của thương

và nhớ thế rồi đã mất anh

thật như bức tranh tự xóa nhòa

giữa ngày đông tháng giá nghe vẫn

còn đó “nụ cười phúc hậu giữa

thu vàng” Elena Pucillo Trương Văn Dân

vô vàn trân quý với tấm lòng

của xiết bao bạn bè còn lại

 

Thôi anh nhẹ nhàng ra đi nối

bước cuộc lữ cùng bằng hữu thân

thương đã rong chơi cõi ngoài đã

mở đường chương dã ngoại về nơi

hội tụ muôn đời của thăng ca

bất tận sẽ không bao giờ hết

không bao giờ chết biết ghi gì

thôi đã hết rồi những đoạn ghi

 

Đinh Cường, những trái su xanh ở Dran

những hồn tranh cũ cưu mang

chiều thương giọt nước vô vàn bến sông

tóc đêm màu lạ vô cùng

Dran sao lệ

ướt rừng Đơn Dương

đồi xanh em gái má hường

lòng xưa rẫy rú cũng dường chiêm bao

em. con sóc nhỏ nơi nào

giàn su dẫy mướp cúi chào phong linh

ơi con gió tạt vô hình

bờ môi hoang thảo mắt tình nắng trong

nhớ người hiên thuý nằm mong

sợi tóc uyên vẽ suối lòng tựa như

 

Xanh Đinh Cường

khảm vô người

một chút xanh

của đất đá của miểng sành

lưu ly

xanh của trời vẽ tứ chi

xanh đời áo não

vẽ tì ni câm

tranh hoang cư

vệt thú cầm

này thôi cọng cỏ

rừng lâm thâm dài

vẽ người

xuyên một nhánh vai

vẽ thơ lên đá

mệt nhoài lô sơn

vẽ sớm mai

hệ giáo đường

bóng chuông huyền mị

còn gương soi nào

vẽ con mắt gợn sóng

trào

giọtlệgiọtlệ

bào hao

ảnh chiều

 

Vẽ vẻ

                             và nhạc Trịnh, những sợi vướng mầu

người. cù quan cửa                  lên khung

lên tranh vẽ giấy lên mầu vẽ mưa

vẽ đăm đắm mắt thu hồ

vẽ xanh xao vóc vẻ trầm trồ          tay

vẽ mơ màng một lối bay

nghiêng chao của lá guộc gầy của chim

vẻ thướt tha áo trời chìm

trùng-dương-cổ-lục-sao-đêm-nguyệt-rằm

vẽ rất êm một phía nằm

vẽ thêm mấy vẻ hoài âm nhớ đàn

 

Uy quyền thơ tranh

                                   làm thơ làm thơ chi li

                                  làm thơ trống trải lầm lì hiến dâng

khỏa lấp. màu

tay hanh                   khô

trên lưng cọ biếc

cơ đồ lắng nghe

tranh rù rì                bãi

mây che

rồi cuộn gió lại

một tờ uyên thâm

màu phôi pha

dụ. huyết bầm

màu xương trắng nhợt

lời câm của huyền

chợt đời sôi réo huyên thiên

[từ lâu]

từ rất lâu của uy quyền

phát sinh

 

Từ những đoạn ghi

hãy đem nhau vào màu sắc

giọng cười vũ ấm áp

như ni na khúc dương cầm bay trong gió

những đoạn ghi thần tình của cường

tôi muốn chiêm ngưỡng những đoạn ghi

[ không bằng đôi mắt tọc mạch ]

mà bằng gam màu của tranh sáng tối

những đoạn ghi mời chào ý nghĩ. từng khúc quanh

đời trôi đi ngàn chuỗi hạt

những viên lấp lánh

bằng hữu lần tay đếm

chim ngậm tràng vô ưu

lời kinh sậm

thân bằng. và những san sớt khôn nguôi

nơi phập phồng âu lo

nơi bình an niệm bồng quán thế

 

mười phương lồng lộng

trắng khiết mùa nhân văn

bộ ria và chiếc gậy như tâm toại

lò dò theo đóa trà hoa bồng bềnh nguyễn

những giấc mơ

vàng rực dã quỳ

mặt trời.                  hoàng hôn

khe vi tía

cực chẳng không tánh về men của gió

nằm giang biên

cốc rượu sơn khề khà ban mai cọng cỏ

rêu áo xanh mũ nồi

thức viễn đà la

những đoạn ghi của cường thả buông thiều

mà tranh vẫn đắm từng tích tắc

[ sống lại từng giả thiết ]

ngoài đời rất thực

ôi hoàng.           những hoàng

đóa quỳnh nằm xa phương

đừng than thở mưa vẫn chìm trong sóng

nơi ửng hồng

của rạng kinh thiên

 

Vong l ục

người về

hấp một vì sao

đầu hôm chín rụng

dưới hào vu vi

bởi vì cây cũng biết đi

người không muốn tặng

nỗi nghi hoặc rừng

chùng chình

viếng một đời riêng

trời khuya thức sớm

nghe miền lục vong

 

Di sản

giờ thần tình những đoạn ghi

không còn ai chép giữa trì kéo nhau

bạn bè ơi triệu sắc màu

mà nay sắc chủ nằm sâu cuối trời

vẽ lên mây một nụ cười

một giọt lệ. một cơ ngơi trùng trùng

 

hoàng xuân sơn

sáu giờ bốn mươi bảy

ngày 8 tháng giêng năm 2016

©T.Vấn 2016

Đọc thêm :

NHƯ “MỘT LỜI CHIA TAY “VỚI HOẠ SĨ ĐINH CƯỜNG

Theo FB của Nguyễn Phú Yên

Họa sĩ Đinh Cường sinh năm 1939 tại Thủ Dầu Một, Việt Nam. Đã sống ở Huế, Đà Lạt và Sài Gòn cho tới năm 989. Hiện ông cư ngụ tại thành phố Burke (ngoại ô thủ đô Washington DC), tiểu bang Virginia, Hoa Kỳ.
Ông là cựu học sinh Trường Petrus Ký Sài Gòn (1951-1957), tốt nghiệp Trường Mỹ Thuật Huế năm 1963 và tốt nghiệp Trường Mỹ thuật Quốc gia, Sài Gòn năm 1964. Từng giảng dạy tại Trường Đồng Khánh, và sau đó là Trường Mỹ thuật Huế. Ông đã 25 lần tổ chức triển lãm độc lập và 21 lần tham dự các cuộc triển lãm tập thể trong suốt thời gian từ năm 1965 tới 2006, từng đoạt huy chương bạc liên tiếp hai năm 1962, 1963 tại Triển Lãm Xuân, Sài Gòn và đoạt giải danh dự của Tòa Đại sứ Trung Hoa tại Sài Gòn, Việt Nam.

Tranh Đinh Cường được bày ở Musée D’Art Moderne Paris và triển lãm trên nhiều thành phố ở Việt Nam cùng nhiều quốc gia khác.

Đài Tiếng Nói Hoa Kỳ VOA ngày 29-8-2005 đã ghi nhận về một buổi triển lãm tranh Đinh Cường tại Houston, Texas: “… Đinh Cường là họa sĩ nổi tiếng tại Việt Nam từ những năm đầu thập niên 60. Tranh của ông, theo đánh giá của nhiều người thì, đó là những bài thơ được viết bằng mầu sắc và đường nét. Lãng mạn, thơ mộng là đặc tính trỗi bật nhất của thế giới hội họa mang tên Đinh Cường. Những gam mầu của ông dù lạnh hay nóng, vẫn ấm áp, ngân vang niềm hạnh phúc liu điu những chân trời hiu quạnh.”

Một nhà văn đã nhận định về họa phẩm của họa sĩ Đinh Cường như sau: “Đường bay nghệ thuật của Đinh Cường là đường bay của những cánh chim thơ mộng, và lãng mạn xóc, dằn nắng, gió, hương xa. Bằng cả tâm cảm, người ta sẽ nhận ra, trong mỗi tác phẩm của Đinh Cường, đều thấp thoáng những cánh chim Hồng, chim Lạc. Cánh chim tha những hạt kinh Việt Nam, thả xuống cánh đồng nghệ thuật; để từ đấy, thắp lên những thân lúa biếc, xanh, lắng, nghiêm hồn dân tộc. Trên nửa thế kỷ ăn ở toàn thời gian với hội họa, từ trong nước, tới hải ngoại, với những bức tranh từng được trưng bày giữa quảng trường tại hình thế giới, tôi nghĩ, đã đến lúc chúng ta nên nhìn Đinh Cường cùng sáng tác của ông, như một niềm hãnh diện chung – (Và,) do đó, như một thứ tài sản Việt Nam, vậy.”
Phòng trưng bày họa phẩm của Đinh Cường đặt tại số 9826 Natick Road, Burke, VA 22015.

clip_image002

Nụ cười phúc hậu giữa thu vàng

Elena Pucillo Truong

(Trương Văn Dân chuyển ngữ từ nguyên tác La tenerezza di un sorriso nell’oro dell’autunno)

clip_image004
Đinh Cường – Elena
Ảnh PCH – Virginia, 21.10.2015

Giọt, từng giọt chậm rãi và lặng lẽ chảy… giọt này nối tiếp giọt kia..

Tôi nghĩ đến những giây phút bên nhau. Những mảnh quá khứ như đang trở về từ ký ức với một niềm nhớ khôn nguôi.

Khi chúng tôi gặp và biết nhau ở Đà Lạt trời cũng se lạnh, nhưng không có những màu sắc rực rỡ của mùa thu như ở Washington: Giữa tán lá màu xanh sẫm của các cây tùng, cây bách, những chiếc lá phong và những loại dây leo đặc biệt của vùng bắc Mỹ nổi lên một màu đỏ rực. Một thế giới màu sắc từ vàng đến tím, với những cơn gió làm tung bay những chiếc lá khô rụng xuống, lìa cành, xa gốc.
Những “gamme” màu ấm của mùa thu ngọt ngào làm tôi nhớ đến cái vòng ôm nồng ấm trong niềm vui được gặp lại nhau.

Tôi vừa trải qua một chuyến đi dài, lần đầu đến Mỹ, nhưng điều quan trọng nhất là gặp lại một người bạn vô cùng thân thiết.

Và như thế là ước muốn của tôi đã được thỏa khi bước chân lên thềm nhà của hoạ sĩ Đinh Cường. Một vòng ôm, nhìn thấy nhau thay đổi theo thời gian, duy có nụ cười phúc hậu trên môi anh là không thay đổi; hay đúng hơn, còn nồng ấm hơn vì niềm vui gặp gỡ.

Thăm hỏi nhau một lát rồi anh dẫn chúng tôi đi vào phòng tranh. Tôi có cảm giác là mình vừa bước vào bên trong một chiếc hộp kỳ bí: những khung vải  với vài nét vẽ khởi đầu đặt bên những bức tranh vừa hoàn chỉnh, như bức tranh còn đặt trên giá gỗ, cạnh những cây cọ và những hộp sơn. Có những nét vẽ lạnh, màu trắng, xám trộn lẫn với màu xanh dương nhưng cũng có bức vẽ bằng  màu nóng, như đỏ, nâu và vàng. Đó chính là màu của những chiếc lá nhìn qua cửa kính từ mái hiên mở ra khu rừng phía bên ngoài. Trong một thoáng, tôi có cảm giác là mình vừa bước vào một ngôi đền, hay đúng hơn, một ngôi chùa trong đó có vị thiền sư đang diễn tả ơn gọi của mình qua những bức tranh.

Làm bạn với anh là những pho tượng Phật đang nhập định, những quyển sách mà anh đã viết về văn học và nghệ thuật, vài tác phẩm của thiền sư Thích Nhất Hạnh, và nhiều quyển sách dày nói về các danh họa như  Modigliani, Van Gogh. Tôi còn nhìn thấy một bản “Le Petit Prince” của Saint-Exupery  bằng tiếng Pháp.

Những đồ vật chung quanh thường thầm lặng nói về ta, từ sự riêng tư hay hiểu biết sâu sắc về hội họa, về giá trị của lòng tôn kính hay về những mối quan hệ bạn bè thân thiết.. và đó là điều mà tôi cảm nhận rõ ràng khi bước vào phòng tranh của anh. Có những bức hình của những người thân, mẹ anh hay các cháu đang nô đùa. Những bức hình khác là những nụ cười hiền hòa của anh bên cạnh vài người bạn thân thiết trong đời, như cố nhạc sĩ Trịnh Công Sơn với điếu thuốc không thể thiếu giữa hai kẽ tay, Bùi Giáng với đôi mắt tinh anh và sống động đặt bên cạnh khuôn mặt trầm tư của danh họa Picasso.

Tôi nhìn những khuôn mặt đó và  khám phá ra tất cả đều có nét vui tươi. Đó là những nụ cười thân thiện, hiền hòa và đầy sức sống. Cũng giống như nụ cười phúc hậu mà Đinh Cường đã chào đón tôi và các bạn từ phương xa vừa đến thăm anh.

clip_image006
Elena – Đinh Cường  – Nguyên Minh – Trương Văn Dân
Studio Đinh Cường – Ảnh PCH – Virginia 21.10.2015

Giọt từng giọt… những giọt nước mắt lặng lẽ chảy dài trên má tôi dù đã cố sức ngăn lại khi nhớ đến hình ảnh cánh tay anh đưa lên vẫy chào để từ giã chúng tôi. Tôi nhìn thấy anh cô độc, đứng một mình ở một góc vắng của trung tâm thương mại; dù thấy anh mỉm cười từ biệt, nhưng tôi chắc là trong tim của tất cả chúng tôi  một nỗi buồn đau về sự chia lìa, ý thức rằng còn rất nhiều thời gian nữa mói có thể gặp lại nhau.

Thời gian xa cách, ngắn hay dài gì đều là một nỗi đau. Nhất là  giữa những con người có một tình thương chân thật.

Tôi nhớ những câu nói của anh trước khi từ giã. Một đôi câu để cố gượng tìm vui. “Hẹn gặp lại ở Việt Nam sau tết ” nhưng sau đó cũng có câu buồn hơn vài giây trước: “Sáng mai tôi phải đi bệnh viện để làm chemo (hoá trị) và sau đó người mệt mỏi và khó chịu lắm… cần phải nghỉ ngơi một ngày. Còn các bạn lại khởi hành vào ngày mốt nên chắc mình không thể gặp nữa”. Câu này được nói ra vẫn với nụ cười trên môi, nhưng có lẽ hơi gượng gạo và có pha chút buồn đau. Sau đó thì anh mở túi xách và trao cho chúng tôi mấy món quà tiễn hành. Anh lúc nào cũng ân cần và nghĩ đến các bạn, nhưng điều làm tôi xúc động nhất là với tình trạng sức khỏe không tốt lắm mà anh vẫn dành thời gian cho chúng tôi, khi trong lòng anh chắc còn nhiều ưu tư và lo lắng.

Giọt, từng giọt… liều thuốc hóa trị đang nóng bỏng nhỏ vào tĩnh mạch của anh,… rồi những giọt nước mắt liên tục từ hai mắt tôi chảy xuống, lòng còn xúc động hơn khi nhìn thấy những đôi mắt đẫm nước của các bạn đồng hành.

Tôi mong ước làm sao là những giọt nước mắt của chúng tôi bỗng chốc biến thành một thứ nước cam lồ có thể chữa lành để người bạn thiết Đinh Cường có thể tìm lại sự thanh thản và bình an.

Từng giọt, từng giọt nước mắt lăn dài và tôi bám chặt bằng tất cả sức mạnh của mình vào câu nói “ Chúng ta sẽ sớm gặp lại, sau Tết” rồi muốn bước xuống xe, ôm chặt lấy anh thêm một lần nữa, trước khi chiếc xe của nhà báo Nguyễn Minh Nữu mang chúng tôi rời xa anh.

Tôi và các bạn đồng hành sắp xếp hành trang trong niềm u uất. Rất nhiều lần tôi nhớ đến bàn tay của anh Đinh Cường vẫy chào dưới mái hiên của trung tâm thương mại. Đối với tôi, Trương Văn Dân và anh Nguyên Minh thì Tết hãy còn lâu, xa quá!

Tất cả đã sẵn sàng, chúng tôi dùng cơm trưa ở nhà nhà thơ Phạm Cao Hoàng để có thể từ biệt anh và gia đình, thăm chị Cúc Hoa vợ anh và cháu Thiên Kim. Chỉ còn hơn vài giờ nữa là chúng tôi phải lên phi trường.

Bất thình lình có một cú điện thoại của bạn Nguyễn Quang:

– Các anh chờ tôi nhé. Tôi đang đến,

Chúng tôi vui và bất ngờ. Nhưng còn bất ngờ hơn khi Quang nói tiếp:

– Anh Đinh Cường cũng đang đến nữa!

Thật vô cùng kinh ngạc. Xúc động và vui mừng. Vì chỉ sau một lát anh Đinh Cường đẩy cửa bước vào với nụ cười rạng rỡ. Khuôn mặt anh hơi tái vì gió lạnh.

Sau một vòng ôm thật nhiệt tình, anh đưa cho tôi một chiếc túi giấy:

– Cái này cho các bạn. Lúc nãy trên đường đến tôi ghé lại Starbucks và có mua một ít bánh mì để các bạn ăn trên máy bay.

Vẫn luôn nghĩ đến chúng tôi, bao nhiêu thương mến anh dành cho Nguyên Minh người bạn từ thuở nào và cho vợ chồng tôi, những người mới quen, nhưng không vì thế mà thiếu thân thiết.

Và chính nhờ cuộc gặp bất ngờ này mà sự chia xa của chúng tôi bớt đi  phần nào buồn bã.

Thêm một vòng ôm nữa, rồi trong chuyến bay đêm, giữa những hàng nước mắt, tôi luôn nhớ đến nụ cười phúc hậu của anh đã làm tôi thật ấm lòng giữa mùa thu lá vàng.

Với lòng thương yêu lẫn kính trọng, cảm ơn anh Đinh Cường đã luôn giữ chúng tôi trong trái tim nhạy cảm và bao dung của mình.

Elena Pucillo Truong
Sài Gòn, Tháng 11. 2015
(Trích tsvh Quán Văn số 34, tháng 11-2015)
Nguồn: Bài do nhà văn Trương Văn Dân chuyển cho sangtao

clip_image007

clip_image008
Luân Hoán

(chưa chọn được đề bài này)(FB)
@

bạn chết vội làm thơ
đúng là một xúc phạm
nhưng làm chi bây giờ
người tôi chao đảo quá
chẳng biết đang thế nào

Đinh Cường ơi Đinh Cường !
người bạn thật dễ thương
dễ thương
dễ thương quá
tự nhiên tôi quá buồn
so vai như lá héo

bạn đi như thế nào
hẳn đau nhức nhiều lắm
qua ảnh thấy xanh xao
bạn bên này định ghé
vậy là chưa kịp chào
ngỡ như tin thất thiệt

đang sửa bản layout
định gọi xin mẫu mới
bìa sách bạn từng làm
lần này tôi hết đợi
hết réo qua viễn thông
hết nghe bạn hứa chắc

tôi hụt hơi bất ngờ
hối hả gọi Song Thao
Hồ Đình Nghiêm, Lưu Nguyễn
chia bớt nỗi nghẹn ngào
chợt đến như không thật
chợt buồn như giả vờ

Đinh Cường ơi Đinh Cường
người bạn ít lộ buồn
khuôn mặt luôn bình thản
lạc quan giàu yêu thương
đi đứng thật mực thước
luôn xem bạn như vàng

nói nhiều mà làm chi
bạn đi, ừ đã đi
tôi thật chưa dám gọi
thăm chị, cháu, nói gì
lẩn thẩn bật diêm đốt
nhìn khói hương bay đi

gõ mấy chữ trấn an
lòng dạ đâu thơ thẩn
tôi vuốt mặt tôi hai lần
như đang vuốt mặt bạn
ô hô đi thanh nhàn
hỡi ông anh, bạn vàng !

Luân Hoán
10.44 AM- 08.01-2016

TRANH ĐINH CƯỜNG

clip_image010

clip_image012

clip_image014

clip_image015

clip_image017

clip_image021

clip_image023

Mai Thảo (Tranh : Đinh Cường)

Bài Mới Nhất
Search