Mới đây, nhờ một thân hữu của TV&BH hiện sinh sống ở Việt Nam mách bảo, tôi đọc được trên trang mạng của tờ Thời Báo Kinh Tế Sài Gòn Online (http://www.thesaigontimes.vn) một bài viết nói về hiện tượng ở Sài Gòn hiện nay nhiều người đang đi tìm mua lại những tờ nhạc cũ của miền Nam được in trước tháng 4 năm 1975 ở Sài Gòn. Trong bài, có đoạn viết:” Khi các nhạc sĩ đi tìm văn bản tác phẩm cũ của mình, các nhà nghiên cứu, khảo cứu đụng chạm đến “món” này, không thể đủ sức ra chợ trời sách cũ để mua hết những thứ mình cần. Mà có mua, chắc sẽ vô cùng tốn kém, khi giá những tờ nhạc rời ngày càng tăng theo độ lành lặn, sự quý hiếm của loại nhạc, tác giả, nhà xuất bản và năm xuất bản (càng xưa càng quý). Hầu hết những bản nhạc in vào khoảng năm 1950-1960 của Văn Cao và những thế hệ nhạc sĩ trước đó đến nay, mức giá có khi nhảy đến trên gần 300.000/tờ. Tờ nhạc Phạm Duy, Trịnh Công Sơn (không quá hiếm) nhưng bày bán tại các album ở đường sách Nguyễn Văn Bình hay trong những chợ phiên sách cũ gần đây, giá lên đến 150.000 đồng/tờ. Còn lại, những tờ nhạc của các nhạc sĩ miền Nam, nhạc Tây lời Việt không quá khó kiếm thì giá giao động từ 60.000-100.000 đồng/ tờ. Tìm người có tâm huyết sưu tập không vì mục đích kinh doanh để mượn, sao chụp, ghi chép là việc không mấy dễ dàng. . .”.
Sau khi kể một số câu chuyện liên quan đến việc lùng sục những tờ nhạc cũ này, tác giả kết luận:”Chưa có một tàng thư hay phòng sưu tập chính thức nào chuyên lưu giữ những tài liệu văn bản âm nhạc dạng này ở Việt Nam nói chung, Sài Gòn nói riêng một cách đầy đủ. Nhưng những tờ nhạc thời Sài Gòn trước năm 1975 vẫn rải rác được tìm thấy trong một số thư viện nhà nước. Tiếc thay, đa số chúng lại nằm ở kho sách hạn chế, chưa được phổ biến. Việc tiếp cận đòi hỏi thủ tục hành chính nhiêu khê. Việc sao chụp cũng thế. Và khá tốn kém (Thư viện Tổng hợp TPHCM chụp mỗi trang tờ nhạc cũ dạng này thu phí 10.000 đồng). Càng có lý để trên thị trường những tờ nhạc cũ càng trở nên quý và đắt đỏ . . .”
Câu chuyện đọc cho vui, và cũng để biết dân Sài Gòn ngày càng có nhiều người – Sài Gòn cũ (già), Sài Gòn mới (trẻ) – tiếc nuối, nhớ về, thèm biết, háo hức khám phá – một nền văn hóa tuy thuộc về phe chiến bại nhưng lại có giá trị cao hơn hẳn văn hóa của phe chiến thắng, mà trong đó, âm nhạc và những ấn phẩm âm nhạc chỉ là một phần nhỏ trong toàn bộ gia tài văn hóa miền Nam trước 1975.
Mặt khác, nhờ bài viết, chúng ta được biết thêm chính quyền hiện nay cũng có lưu trữ những “ấn phẩm đồi trụy của miền Nam”, mà nhờ một phép lạ nào đó, chúng đã thoát được ngọn lửa phần thư sau tháng 4 năm 1975 ở Sài Gòn và các đô thị miền Nam, nay được nằm “an toàn” trong các kho lưu trữ chỉ dành riêng cho một số người (cán bộ văn hóa?) được vào xem.
Nhưng, cũng nhờ bài báo trên, mà chúng ta được biết, về mặt chính thức, một số người làm công việc truyền thông ở trong nước chẳng biết gì về các lợi ích của mạng lưới Internet (hoặc có biết, nhưng họ tảng lờ, hoặc bị buộc phải tảng lờ) cùng với những kỹ thuật sao chép, phổ biến, lưu trữ mà hầu như ai cũng có thể làm được.
Đã từ nhiều năm nay, bằng vào những nỗ lực của nhiều người (trong nước lẫn ngoài nước), trong đó có trang mạng TV&BH với chuyên mục “Dòng Nhạc Kỷ Niệm”, những vấn nạn mà bài viết nói trên nêu lên, đã được giải quyết thỏa đáng, trọn vẹn, mà không cần đến sự cho phép, hay giúp đỡ, của chính quyền. Hàng mấy trăm những “tờ nhạc cũ” của miền Nam, cả những tờ “quý hiếm” in vào những năm 1950s của thế kỷ trước, đã dễ dàng đến với bất cứ ai muốn có trong kho lưu trữ âm nhạc của mình mà không phải trả bất cứ một đồng lệ phí nào, không phải “xin phép” bất cứ ai, không phải lo sợ một ngày nào đó ngọn lửa phần thư sẽ thiêu hủy kho tài sản vô giá của mình.
Chuyên mục “Dòng Nhạc Kỷ Niệm” của TV&BH sở hữu gần 300 tờ nhạc cũ “quý, hiếm”, cộng thêm với hơn 10 tuyển tập nhạc của các nhạc sĩ miền Nam in vào những năm 1960s ở Sài Gòn, sẽ góp phần mình trong công cuộc bảo tồn những giá trị văn hóa của miền Nam và phổ biến chúng trên mạng lưới Internet toàn cầu, để mọi thế hệ Việt Nam đều có cơ hội biết đến một phần di sản văn hóa của cha ông tưởng chừng như đã bị bôi xóa trong cuộc phần thư năm nào.
Trong phạm vi hoạt động của chuyên mục “Tủ Sách T.Vấn & Bạn Hữu“, qua năm 2017, chúng tôi sẽ nỗ lực ấn hành những tuyển tập nhạc bao gồm phóng bản những tờ nhạc cũ mà hiện nay đang được giới thiệu trong chuyên mục “Dòng Nhạc Kỷ Niệm”. Bằng cách này, việc lưu trữ và phổ biến di sản văn hóa Việt Nam sẽ hiệu quả hơn, an toàn hơn, và đến được với nhiều người hơn.
Chỉ mong trời còn cho chúng tôi thêm thời gian để hoàn thành rất nhiều những dự định.
T.Vấn
©T.Vấn 2016
Đọc Thêm:
*Theo dấu tờ nhạc xưa | ||||
Nguyễn Vinh | ||||
23/10/2016
(Nguồn: http://www.thesaigontimes.vn) |
||||
|