T.Vấn

& Bạn Hữu

Văn Học và Đời Sống

Như Hoa : Tưởng Nhớ Nhà Thơ Hà Thượng Nhân

Ở Viêt Nam trước đây cũng như sau này ở hải ngoại, người ta thường biết ông qua bút hiệu Hà Thượng Nhân, tác giả những bài thơ đăng trong mục Đàn Ngang Cung trên tờ báo Tự Do của ông Phạm Việt Tuyền ở Sài Gòn, và thơ ông đăng các báo ở hải ngoại. Người ta cũng thường biết ông qua chức vụ Giám Đốc Đài Phát Thanh Saigon. Nhưng hình như người ta ít nhắc nhở đến ông Phạm Xuân Ninh trong cấp bậc Trung Tá ông từng phục vụ Quân Đội VNCH. Bởi lẽ dễ hiểu là ông vào quân đội với cấp Đại Úy đồng hóa, không xuất thân trường võ bị nào và, dĩ nhiên cũng chưa từng ra trận mạc ngày nào để tạo chiến công ngoài trận địa.

Một giai thoại kể rằng với tư cách là Sĩ quan của Nha Chiến Tranh Chính Trị Bộ TTM, ông tháp tùng phái đoàn Tổng Thống Ngô Đình Diệm đi kinh lý miền Trung. Khi đến thăm một trường học mang tên Giảng Võ, Tổng Thống Diệm hỏi bá quan văn võ không ai giải thích được hai chữ Giảng Võ là gì. Đại Úy Phạm Xuân Ninh liền trình bày cho Tổng Thống rõ ý nghĩa và xuất xứ của hai chữ Giảng Võ một cách rành rọt, chứng tỏ ông là người có kiến thức sâu rộng. Tổng Thống hài lòng và khen ngợi ông. Một tuần lễ sau đó, ông nhận được lệnh bổ nhậm ông vào chức vụ Giám Đốc Đài Phát Thanh Saigon.

Trong giới văn học nghệ thuật ở hải ngoại, người ta quý trọng Nhà thơ Hà Thượng Nhân bởi tài năng và đức độ của ông. Ông có tài làm thơ nhanh và hay, quán triệt văn chương thi phú. Ông lại có tài ăn nói trước quần chúng nên các tổ chức văn nghệ thường mời ông thuyết trình đề tài thơ văn, hoặc giới thiệu tác phẩm văn học nghệ thuật.

Nói đến nhà thơ Hà Thượng Nhân tức nói đến Hà Chưởng Môn mà giới văn nghệ sĩ trong nước cũng như hải ngoại rất ngưỡng mộ. Nhà văn Nhật Thịnh đã viết bài nói về Hà Chưởng Môn, chúng tôi xin trích dẫn một đoạn sau đây. “Hà Thượng Nhân thường được gọi bằng tước hiệu thân thương Hà Chưởng Môn mỗi khi nhắc tới, không mấy ai từ trong nước một ngày nào chưa thay tên đổi chủ, tới hải ngoại bây giờ không tránh khỏi khơi dậy nơi tiềm thức một mẫu người đã ít ra một lần gặp gở, có một ấn tượng để trân trọng, kiếm tìm. Một con người, nếu Đông Phương hằng tôn trọng chữ sĩ lên hàng đầu, vời vợi những nét đẹp, điểm hay của con người, người ta đã tìm thấy chữ sĩ đó tiềm tàng nơi bản chất Hà Thượng Nhân. Một con người hể đã tới khó mà đi, đã quen khó mà bỏ. Hà Thượng Nhân là vậy, nhưng cũng có những người, tuổi đời không mấy cao, chiều dày nghiệp vụ không sâu, hào quang chưa sáng tõ đã len lén tìm lối đi vào, lui tới bên người, rằng quen biết Hà Thượng Nhân, chẳng qua là muốn tự nâng cao mình lên, biết thế Hà Thượng Nhân vẫn thản nhiên tựa hồ một nhà nho vui bên hồ sen, dậu trúc, nhàn tản thơ phú, không cảm thấy di lụy phiền toái. Hơn nữa nói theo họa sĩ Tạ Tỵ -tên thật là bút hiệu, 1922 Hànội, (đã mất mấy năm trước đây ở Việt Nam), thì Hà Thượng Nhân không muốn mất lòng ai bao giờ, và cho rằng như thế đã vô tình trở thành ba phải…Điều này xét ra không hoàn toàn thiết sát lắm, bởi có tiếp xúc với Hà Thượng Nhân mới thấy rằng trong nhiều vấn đề khi thảo luận, Hà Thượng Nhân đã có những lập trường được bảo vệ chắc chắn. Và nếu có ba phải âu là trong những khi mạn đàm có tính cách thù tiếp, có những vấn đề đặt lên hàng quan điểm xem ra không đi tới đâu, tổn phí công sức , thời giờ mà Hà Thượng Nhân đã có thái độ muốn dẹp đi, khơi gợi lên không thiết ích chi. Tình cảm Hà Thượng Nhân tràn đầy, được lòng mọi người nhờ cậy vui vẻ, không biết thù hằn.”.

Trước đây, trong những năm còn định cư ở thành phố Sacramento, Cali, chúng tôi thường đến San Jose để tham dự các buổi ra mắt sách của các thi văn hữu do những tổ chức như Cơ Sở Cội Nguồn, Thi Đàn Lạc Việt,…và lần nào cũng thấy sự hiện diện của Hà Thượng Nhân. Ông đến không chỉ để tham dự mà còn được mời lên máy vi âm để thuyết trình hoặc để phát biểu cảm tưởng. Chúng tôi làm quen với ông qua lời chào hỏi, những cái bắt tay thân tình và tặng ông thi tập CHTY do hội thơ xuất bản. Chúng tôi nhớ năm 1999, Hội Thơ TTVNHN tổ chức đón tiếp nhà văn – nhà báo Thanh Thương Hoàng từ Việt Nam đến định cư tại Sacramento, dù xa xôi ông cũng đáp lời mời của chúng tôi đến tham dự. Năm 1998, ông cũng đã đến dự buổi ra mắt thi tập CHTY3 tại thành phố Oakland do chúng tôi tổ chức cùng với Nhà thơ Ly Châu, Nghệ sĩ Bích Thuận, Nhà thơ Duy Năng (xem hình).

Từ năm 2004, chúng tôi dời về thành phố Dallas, Texas nên không có dịp gặp ông nhiều nữa. Đến năm 2009, Chúng tôi có dịp về Nam Cali tham dự buổi sinh hoạt văn nghệ của Trường Trung Học Châu Văn Tiếp-Phước Tuy mừng Đại Hội Thế Giới Thường Niên 16 với tư cách thân hữu. Sau đó chúng tôi đến Bắc Cali để thăm các thi hữu CHTY tại San Jose. Nhân dịp này chúng tôi có nhờ anh Thanh Thương Hoàng đưa đi thăm Nhà thơ Hà Thượng Nhân lúc này sức khỏe đã kém sút. Tuy vậy ông đã ra ngồi nói chuyện với chúng tôi gần hai tiếng đồng hồ. Tinh thần ông vẫn minh mẫn, chuyện xưa chuyện cũ ông nhớ rành mạch, hỏi tên tôi ông còn nhớ mặc dù xa nhau đã sáu bảy năm. Thế mới biết trí nhớ ông vẫn tốt và tình cảm ông dành cho bạn hữu vẫn còn nguyên vẹn.

Hai năm trước đây ông bị bạo bệnh phải vào nhà thương, và sau đó vào Viện Dưỡng Lão mấy ngày. Gia đình không muốn ông ở đây nên đã đưa ông về nhà để tiện bề gần gũi săn sóc ông. Chính trong thời gian này ông đã ngỏ ý muốn theo đạo Công Giáo và đã được chịu Phép Bí Tích Thánh Tẩy do linh mục Cao Phương Kỳ cử hành tại Giáo đường Saint Victor, San Jose ngày 01-08-2009, trước sự hiện diện của nhiều nhân sĩ Nam-Bắc Cali và thân nhân của ông. Thời còn trẻ, ông có dạy học tại các trường đạo. Nhiều vị linh mục, giám mục và bạn bè rất quý ông và ngỏ ý muốn ông theo về với đạo Công Giáo, nhưng ông đã mạnh dạn khước từ vì ông ngại mang tiếng “đi đạo kiếm gạo mà ăn; theo đạo để mưu đồ công danh, sự nghiệp”, mặc dù trong lòng ông cũng đã nảy sinh ý tưởng thiên về đạo Công Giáo, bởi ông thấy giáo lý công giáo mà ông cảm nhận được qua Kinh Thánh có nhiều khả năng dẫn dắt ông tới Chân Lý ông đang đi tìm. Vào thời điểm nào đó thấy mình ngộ được Chân Lý thì ông dứt khoác không để vuột mất cơ hội.

Lời phát biểu ứng khẩu của Hà Thượng Nhân trong buổi tiếp tân sau khi nhận Bí Tích Thánh Tẩy, có đoạn như sau: “Trước kia tôi là người luôn luôn muốn tìm một đạo thích hợp với con người để mà đi theo; một cái đạo bác ái, đạo từ bi, đạo dạy người ta những điều nhân ái, dạy người ta những điều tử tế. Cho nên lúc nào tôi cũng chỉ mong muốn sống được làm người tử tế thôi. Hôm nay tôi tìm được chân đạo, cái đạo mà tôi tưởng là không bao giờ có thể bước chân vào. Tôi không ngờ tôi lại được gặp cha Cao Phương Kỳ. Người đã làm một điều rất tốt là đã giúp tôi trở lại tìm được Chúa, trở lại đạo. Trong đạo Chúa có một chổ mà mọi người cần phải biết là con người sau cái chết thể xác được sống hoài, sống mãi. Chúng ta phải tin, phải tin điều đó. Tin được điều đó thì mới thấy đạo Chúa cao quý, không có đạo nào cao được như thế“.

Có thể nói Hà Thượng Nhân là một hiền nhân quân tử, một kẻ sĩ. Ông có tài nhưng rất khiêm tốn. Ông làm nhiều thơ nhưng không muốn in thành sách để được người đời vinh danh. Gần đây một số thân hữu của ông ở San Jose nhận thấy ông ngày càng già yếu mới gom góp thơ ông và in thành tập mang tên “Thơ Hà Thượng Nhân” ấn hành năm 2010 với Lời Tựa của Nguyễn Xuân Nghĩa, “Mời Vào Cõi Nghịch Lý Hà Thượng Nhân”. Cũng có người đề nghị phổ thơ ông thành ca khúc để lại tiếng tăm cho đời nhưng ông đã khước từ. Ông có tài, kiến thức sâu rộng, nhưng không bon chen lợi danh. Người đời khen ông thì ông cũng vui, mà chê ông thì ông cũng cười. Có người bảo ông có tính ba phải, nhưng thật sự ông có cách sống riêng của ông. Có khi người ta làm phiền ông, nhưng ông vẫn vui vẻ và sẵn sàng bỏ qua hết mọi chuyện.

Sau hai năm vật vã với tuổi xế chiều ngã bóng, Nhà thơ Hà Thượng Nhân đã bình an ra đi,để lại bao thương tiếc cho gia đình, cho bạn hữu một lòng ngưỡng mộ tài đức của ông. Giới văn nghệ sĩ hải ngoại đã mất đi một tài năng sáng chói từng góp bao công lao cho nền văn học nước nhà và hải ngoại. Ông thật xứng đáng để được người đời vinh danh như một tấm gương sáng để hậu thế soi chung.

Hà Thượng Nhân sống khôn thác thiêng. Xin Ông phù hộ cho con cháu và bạn hữu Ông lúc nào cũng tưởng nhớ đến Ông.

Lê Quang Sinh

Dallas,14-10-2011

 

©T.Vấn 2011

Bài Mới Nhất
Search