T.Vấn

& Bạn Hữu

Văn Học và Đời Sống

Captovan: Cãi Cối, Cãi Chày.

clip_image002

_ Thôi, đừng có cãi chày cãi cối nữa, tôi đã bảo ông nhiều lần rồi mà ông không chịu nghe, bộ tai ông là tai cối hay sao?

_Này ông, đừng có mà ngoan cố cãi cối cãi chày, tai ông mới là tai cối.

Đó là màn đối thoại tôi chứng kiến giữa hai người ở trước của nhà hàng Paracel. Sau nghi thức chào cờ trong buổi họp mặt tất niên của hội Đồng Hương.., trong nhà hàng ồn ào bát đũa, ngoài cửa thì ông chủ tịch dũa ông MC.

Các ông cãi lý với nhau rồi ba-sắc ngọ nhau thì tại sao lại kéo họ hàng nhà Cối chúng tôi vào? Các ông điếc thì tại sao lại ví là “tai cối”, bộ cái tai cối chúng tôi thôi-sắc lắm sao? Thực là tức chết đi được. Trước khi tìm hiểu lý do các ông “cãi chày cãi cối” thì tôi xin giới thiệu họ hàng nhà Cối chúng tôi

Cái hình trên đây là hai nàng đã tới tuổi “đeo kính” đang chân co chân duỗi để tìm lại kỷ niệm tuổi 13 bị bà già bắt giã gạo nấu cơm. Đây là cái cối giã gạo của quê hương tôi:

“Quê hương tôi, cái mùng mà kêu cái màn, bên bờ ao tôi trồng rau muống”

Cái cối giã gạo này có ba phần chính: cối, chày và khúc gỗ dài làm đòn bẩy.

clip_image004

Cối là khối đá nằm dưới, miệng cười toét tròn vo để người ta đổ gạo vào, còn chày là khúc gỗ đang sẵn sàng mổ vào miệng cối. Muốn cho hạt gạo được trắng thì cần một hay hai người đứng cuối cái đòn bẩy mà đạp xuống cho đầu đòn bẩy ngóc lên cao, rồi sau đó người ta buông chân ra, thế là cái chày rơi xuống, cứ lập đi lập lại nhiều lần như vậy là gạo sẽ trắng, trắng nhiều hay ít là tùy vào thời gian đạp. Đạp nhiều thì gạo bể ra làm hai, ba, ta gọi là tấm (cơm tấm bì), còn vỏ hạt gạo thì gọi là cám, cám dùng để nấu cho lợn ăn hoặc cho những người làm việc cẩu thả, làm biếng. Các cụ ta đã nói rồi:

_ Làm thế thì chỉ có nươc ăn cám.

_Làm biếng như mày thì cám cũng không có mà ăn.

Giã gạo mà đứng cặp với nhau, chân co chân đạp thì vui lắm, nhưng nếu bị sai giã gạo một mình thì vừa mệt vừa buồn. Cả ngày quần quật ngoài ruộng, ngoài vườn, tối về bị bà già sai mang lúa ra xay, xay xong là sàng, sẩy, mang cối chày ra giã, thì ngại quá nên các cụ ta đặt ra bài thơ để khuyến khích:

Giã ơi cái cối cái chày

Đêm khuya giã gạo có mày có tao

Giã ơn cái nhịp cầu ao

Đêm khuya giã gạo có tao có mày.

Các cụ đem cái chuyện đêm khuya chày cối quấn quít bên nhau để dụ con cháu giã gạo thì thật là tâm lý tuyệt vời.

Ngoài cối giã gạo, còn có cối giã bánh dầy, cối giã giò, cối này cũng là một khối đá miệng tròn, nhưng người giã thì ngồi, mỗi tay một cái chày thay nhau nhấc lên dập xuống cho tới khi nào miếng thịt lợn trong cối quánh lại với nhau là có giò sống. Theo truyền thuyết thì cối giã giò thuộc vào thời kỳ mẫu hệ nên mới có một cối hai chày.

Còn cối giã cua thì đơn giản hơn, chỉ cần một cái chày mà thôi, nếu không có cối đá thì chúng ta mượn mấy anh lính cái nón sắt thay vào cũng được việc như nhau.

Còn nhiều thứ cối khác, nhưng tựu trung thì cối chày là hai dụng cụ tối cần thiết và lâu đời ở quê hương tôi, từ đời vua Hùng nên mới có sự tích bánh dầy. Không có cối chày thì không có gạo trắng. Không có cối chày thì làm gì có bánh dầy, giò lụa, chả quế để làm lễ cứơi xin. Không có cối chày thì làm sao giã cua để nấu nồi bún riêu, nồi canh bánh đa với những cộng rau rút nổi lên trên lớp gạch cua vàng ngậy tỏa mùi thơm phưng phức mỗi sáng trên hè phố trong khi thằng nhỏ tôi đói meo, đứng dòm cái nồi mà chảy nước miếng!

Hữu ích là thế, giúp đỡ dân gian là thế… thế mà đã không biết cám ơn thì thôi, nỡ lòng nào các ông lại dùng lời lẽ thô tục mắng nhiếc, vu oan cho chúng tôi là lũ “tai cối”! Ám chỉ chúng tôi là lũ điếc!

Quý chức ghét nhau thì cứ cãi, cãi không lại thì mướn luật sư, mắc mớ chi mà lôi họ nhà cối ra làm ngôn ngữ thô tục để cãi cối cãi chày? Có mới nới cũ, ra hải ngoại này giã bằng máy, không cần giã cũng có ăn nên quay lại chửi chày cối thì tội quá!

Công lao lai lịch nhà cối chúng tôi thì xin để sang dịp khác, còn kỳ này thì đi tìm hiểu vì lý do nào mà hai ông giận nhau lại “cãi cối cãi chày”?

Nghe kể lại thì theo chương trình buổi lễ, ông chủ tịch bảo ông MC cho chào cờ Việt-Mỹ, tức là chào Quốc Kỳ và hát Quốc Ca Việt Nam Cộng Hòa trước rồi mới tới Hoa Kỳ, nhưng ông MC cho chào cờ Mỹ-Việt, tức Mỹ trước Việt sau khiến mấy quan khách Mỹ “cờm-len” ông chủ tịch là không biết gì về “protocol”, ông chủ tịch mất mặt bầu cua bèn kêu MC ra cạo. Ông MC đâu có chịu bèn đưa lý ra để cãi, cãi cho bằng được, phải cũng cãi, trái cũng cãi khiến chủ tịch cầu cứu tới “cối chày”.

Câu chuyện chào cờ Việt-Mỹ hay Mỹ-Việt của cộng đồng tỵ nạn CS trên đất tạm dung này lúc đầu thì “tùy ý”, nhưng dần dà được khuyến cáo, theo nguyên tắc chung, trong một buổi lễ có từ 2 quốc gia trở lên thì quốc kỳ, quốc ca nước chủ nhà phải được cử hành sau cùng. Thử đọc xem một đoạn trong tài liệu của Mỹ về thủ tục chào cờ.

***

Q: If both the U.S. national anthem and the national anthem of a foreign country were being played at an event (in the United States ), which one would be played first?

A: Traditionally, as a courtesy, the foreign anthem is played first.

Q: What is the order of display for the U.S. flag and a flag of a foreign nation?

A: The two flags should be on separate staffs. Both flags should be the same size and flown at the same height. The U.S. flag is flown in the place of honor, which is to the viewer’s left.

***

Như vậy là đã rõ ràng, bất cứ nơi đâu, trên đất nước Hoa Kỳ, khi người Việt tỵ nạn CS cử hành lễ chào cờ thì luôn luôn phải chào Quốc Kỳ Việt Nam CH trước. Nhập gia tùy tục, nhập giang tùy khúc, bơi đến khúc sông có thác mà cứ tình tứ như chèo đò, hò “mái nhì” trên sông Hương thì từ chết tới bị thương, không bị “mái nhất” véo thì cũng thác.

Hiện nay ở vùng Nam CA thì cộng đồng tỵ nạn CS đã thống nhất chào cờ Việt-Mỹ trong tất cả buổi lễ rồi, dù tổ chức trong nhà hay ngoài trời. Như vậy là đúng với “sách vở” và phong tục, vấn đề còn lải là… ai, ở đâu, khi nào, tại sao (w.w.w.w) vẫn chào cờ Mỹ-Việt, Mỹ trước Việt sau thì nên tìm hiểu lại

Cái ông MC cho chào cờ Mỹ-Việt còn lý luận rằng người Việt tổ chức buổi lễ trong nhà hàng Việt Nam thì Việt Nam là chủ, quan khách Mỹ được mời đến thì là khách, theo phong tục Việt Nam thì “tiền khách hậu chủ”, tiền chào cờ Mỹ, hậu cờ Việt là đúng rồi.

Thôi đi ông ơi, ông người “có chức”, đừng “cãi chày cãi cối” nữa, gặp người Mỹ hiểu chuyện thì người ta cười cho, gặp người biết nói lái tiếng Việt “có chức” thì phiền cho ông.

Theo tự điển tiếng Việt xuất bản trước 30/4/75 của Khai Trí Tiến Đức, Lê Văn Đức & Lê Ngọc Trụ, Nguyễn Lân, Hoàng Phê thì người “cãi cối cãi chày” là người cố ý nguỵ biện để che dấu sự thiếu hiểu biết, tự bào chữa nên không nhìn thấy lỗi lầm của mình, tự cho mình là cái gì cũng biết, biết cả những điều… mình không biết nên mới cố cãi, cãi cối cãi chày.

Chuyện chào cờ Việt-Mỹ trước sau đã rõ ràng rồi, thôi đừng cãi nữa, nhưng cũng nên nói thêm về những điều lủng củng, lỉnh kỉnh, linh tinh bà lang trọc trong nghi thức chào cờ.

Thông thường khi nhạc quốc ca VN vừa trổi lên là tự động khán giả cất tiếng hát theo, lời ca “Này Công Dân Ơi” như thấm vào máu từ khi mới chào đời cho đến khi lìa trần, nhưng quốc ca HK thì chỉ có nhạc, điều này thiếu công bằng, khiến người HK kém vui. Dĩ nhiên làm sao đám đông biết hát quốc ca HK, nếu và nên tìm một tuổi trẻ biết hát quốc ca HK thì đẹp hơn.

Khi nghi lễ chào quốc kỳ Việt-Mỹ diễn ra thì chúng ta cũng thấy ngay hiện tượng “không gì quý hơn độc lập tự do”, ai muốn chơi kiểu nào tùy ý, đứng nghiêm, chào tay, tay để lên ngực và còn nữa.., miệng nhóp nhép kẹo cao su…!

Sau ngày “đại hội bất thường” của XYZ, nhiều tấm hình trong đại hội được báo chí, internet phổ biến rộng rãi, trong đó có một tấm gồm 4 vị chức sắc cao cấp nhất, đặt vòng hoa và đứng chào trước bàn thờ tổ quốc, vị mặc quân phục chào tay đúng lễ nghi, còn ba vị kia.. một vị chào tay, một vị để tay lên ngực và một vị đứng nghiêm, đúng là chẳng ai giống ai.

Những việc cỏn còn con này chẳng làm chết chóc con voi nào, nhưng nó như cái gai, như hạt cát trong gót giầy, người chữa được căn bệnh thâm cung khú đế này không ai khác hơn là MC. Trước khi cử hành buổi lễ MC nhắc nhở những việc cần làm cho giống nhau là xong ngay.

Sau nghi thức chào quốc kỳ là tới “Một Phút Mặc Niệm”, đây là giờ phút trang nghiêm và có nhiều nước mắt để tưởng nhớ tới đồng đội, đồng môn, đồng khóa cùng quân dân cán chính VNCH đã hy sinh để bảo vệ đất nước VN, tưởng nhớ tới…, nhớ tới 58,772 quân nhân Hoa Kỳ đã hy sinh và mất tích trong cuộc chiến chống CS để bảo vệ tự do v.v…Trang nghiêm như thế, trịnh trọng như thế mà có đến 90% trong các buổi lễ, trước khi có kèn truy điệu thì ông, bà, cô cậu MC đọc lời giới thiệu hết sức “lãng nhách”, thế nào cũng bắt đầu bằng một câu nghe ra có mùi “baác”, cái gì mà “tưởng nhớ đến tiền nhân đã có công dựng nước và giữ nước”!

Baác* Hồ xấc láo, hỗn hào, dám so sánh công lao của Tổ Hùng Vương ngang bằng với việc bán nước của mình nên baác mới thốt ra một câu nghe “thu em hỏi” không chịu được:

_ Các vua Hùng có công dựng nước, bác cháu ta có công giữ nước”

Một câu “thủm” như thế mà quý vị cứ thuổng của lão rồi chế biến thành câu giới thiệu một phú mặc niệm thì hết nước nói, “phi-ní-nô-đia”. Cái gì của baác hãy quăng lại cho baác.

(* baác có cầu chứng tại tòa, có nghĩa là ba-ác)

Tiện thể nói về chào cờ Việt-Mỹ thì cũng nên nói tới những bệnh nan y ngày càng lan rộng trong các buổi lễ, làm mất hết vẻ nghiêm trang chỉ vì có quá nhiều nhiếp ảnh “da”!

Chỉ mới đây thôi, khi còn làm cho L.A Laundry, công việc của tôi là chạy nhong nhong ngoài đường, nhận và giao các mẫu hàng nên hãng phát cho tôi cái beeper, khi nào cần ra lệnh gì thì cứ bíp-bíp thế là tôi phải chạy đi tìm hộp tele công cộng… Nay thì kỹ nghệ điện tử tiến nhanh tiến mạnh đâu đâu cũng ipad, iphone, mà “ai” nào cũng có máy chụp hình, tiện lợi vô cùng.

Quả là hữu ích, khi ngồi cạnh nhau, chụp cho bạn một tấm hình rồi gửi qua email thì ngừơi trong hình không đẹp cũng phải đẹp, đẹp vì tình thân thiện, thân thiết giữa đồng môn, đồng khóa, bạn bè xa gần.

Quả là hữu ích, người viết xin trân trọng gửi lời cám ơn đến các nhiếp ảnh gia, dù là chuyên nghiệp hay tài tử, quý vị đã tốn công góp của chụp những tấm hình trong các buổi họp, buồi hội để phổ biến tin tức hình ảnh cho những ai không trực tiếp tham dự được biết, được cùng chung vui, quý vị chụp với cái tấm lòng “mình vì mọi người”.

Nhưng quả là phiền toái, có những cá nhân muốn mọi người vì mình, lạm dụng máy hình thái quá, chụp chỉ để mà chụp, chụp cho cố mà không biết dùng làm gì hay chỉ cốt khoe cái ipad gây cho buổi họp mặt lộn xộn như chợ cá. Cái thằng em tôi là một trong số đó.

Thằng cậu cả con bà hai nhà tôi dốt đặc cán mai, được bố bảo lãnh sang Mỹ mới được đâu chừng nửa năm, những vết nứt ở gót chân còn dính đầy sình lầy XHCN thế mà cũng súng sính ipad với iphôn! “No problemà”, cái mà tôi bực mình là hắn tự chụp hình cho mình rồi đem khoe lung tung, lại còn dùng ngôn ngữ trong nước, gọi tự chụp hình cho mình là “tự xướng”! Giáo dục học đường XHCN đã dạy cho học trò “tiên học dâm dục hậu học đục nhau”. Nhân nghĩa lễ trí tín XHCN trời thu sạch, “đạo đức cương thường đảo ngược ru” (lời tiền nhân).

Còn một hành động nữa là chú em này nhi nhô, bất cứ chỗ nào, tiệc tùng nào hắn cũng xông vào đám đông xô đẩy để chụp! Hỏi nó chụp để làm gì vì toàn là người xa, cảnh chẳng có chi lạ thì hắn bảo:

_ Có tốn xu nào đâu, lại được đến gần sân khấu và tỏ ra mình là người sành điệu.

À ra thế, thử quan sát xem, trong những buổi lễ có bao nhiêu nhiếp ảnh giả, ảnh da như cái thằng em tôi? Người được chụp thì khoái, nhất là những ai “manger photo”, nhưng cái tệ hại nhất, khó chịu nhất là hàng hàng lớp lớp nhiếp ảnh giả kéo nhau ra dàn hàng ngang, hàng dọc, che hết những gì đang diễn ra phía trước khiến cho bao nhiêu quan khách chức sắc ngồi phía sau chỉ còn được ngắm những cái lưng, cái mông! Phải chi là mông của… Lopez thì cũng đỡ, đằng này toàn là những cái “dài lưng tốn vải ăn no lại nằm” che hết những gì trên sân khấu.

Khi cắt bánh sinh nhật đơn vị, binh chủng ư? Tối thiểu là 3 vị chức sắc, thêm người cầm dao cầm kiếm, đó là vòng trong, vòng thứ hai là thân nhân của những chức sắc lập hàng rào, lăm le ipad, iphon để chụp, để bấm dăm ba phát, vòng thứ ba là nhiếp ảnh giả, ba vòng che kín cái bánh sinh nhật khiến toàn thể quan khách, khán giả chả thấy việc cắt bánh là gì! Lại có những anh, những chị chẳng có dây mơ rễ má nào với người đóng kịch, ngừơi ca hát mà cũng ráng lên đứng ké rồi đưa cái ipad vào mặt chụp với người xa lạ một phát làm cả người bị chụp và người xung quanh cùng bực mình.

Tôi nhớ mãi trong lần đại nhạc hội Cám Ơn Anh Thương Binh kỳ 8 tổ chức tại Little SG, khi có tiết mục diễn cảnh người lính bò bò tiến tới tấn công mục tiêu thì những nhiếp ảnh giả, bèn cúi cúi, khom khom, vừa đi lui vừa chụp vừa quay anh lính bò tới, “mải nhìn cái lợi trước mắt mà quên hẳn cái hại sau lưng”! Cái tai hại là em mải lui mà lại chổng mông, đưa ngay cái bàn tọa về phía các chức sắc Hội Đồng Liên Tôn ngồi, thế có chết người ta không! Nếu không có anh trật tự đẩy cái mông ngược lại thì có thể sư, cha, mục sư ngồi ghế VIP bị lãnh…thẹo!

Xin các nhiếp ảnh giả, ảnh da nghĩ lại mà thương cho quan khách ngồi phía sau dùm.

Thừa giấy làm gì chẳng vẽ voi, xin nói thêm về việc ồn ào. Tiệc tùng mà không ồn ào, không lời vào tiếng ra thì làm sao gọi là tiệc. Nhưng giữa giờ phút trang nghiêm, vị chủ tọa đang mở lời chào hỏi mà các bà ở phía sau cứ cả vú lấp miệng người phát biểu thì chơi ép nhau quá.

Hình như cụ Nguyễn Văn Vĩnh có khen dân ta vui tính bằng một câu đại khái là thế này:

_ “Dân VN ta gì cũng cười, mở miệng ra cười một cái là mọi việc hết nghiêm trang”.

Ở tiệc này không phải là cười, mà là “zô”, khi màn TV đang chiếu lại hình ảnh những đồng đội, đồng môn, đồng khóa đã hy sinh vì Tổ Quốc (VN) kèm theo lời giải thích các tử sĩ tên gì, hy sinh trong trường hợp nào thì bốn phương cứ ào ào “zô”, nổ những chuyện riêng tư. Nếu có vị nào biết phép lịch sự, tôn trọng đám đông, “xịt” khe-khẽ một cái có ý nhắc nhở những ngừơi nhiều chuyện khép môi lại thì thế nào cũng bị lườm, bị nguýt, nặng hơn là dùng ngôn ngữ đường phố để đáp trả khiến không khí trang nghiêm của buổi lễ bị nhiễm trùng.

Lời cuối cùng, để tránh nhiễm trùng, giữ vệ sinh chung thì xin quý ông, bà, cô, bác, cậu mợ, chú dì v.v.. đừng dùng đũa của mình mà thoọc vô đĩa thực phẩm chung.

Phila Tô

©T.Vấn 2015

Bài Mới Nhất
Search