Tạquanghoàng: GIÁ TRỊ LỊCH SỬ CỦA CÁC ‘TÙ KHÚC’ (I)

Lời Giới thiệu: Chuyên Mục Tù Khúc nhận được bài viết dưới đây từ anh Tạ Quang Hòang, tác giả quyển “Chuyện tù kể từ trại Nam Hà” xuất bản năm 2008. Cũng như bài “Chiến sĩ Tù Ca” của anh Hồ Hòang Hạ, bài viết này được viết từ năm 2008 và phổ biến trên nguyệt san KBC Hải Ngọai nhằm, có cùng một mục đích như anh Hồ Hòang Hạ, kêu gọi anh em cựu tù hợp lực cùng làm một cuộc tập họp càng đầy đủ càng hay, tất cả những chiến hữu nào đã từng tham dự trong các sinh hoạt Tù Ca trong tù (sáng tác, đàn hoặc chỉ đơn thuần là hát). Các bài Tù Ca này phải được trình bày (chứ không phải biễu diễn) lại, phải được in ấn, thu CD hay DVD nếu điều kiện cho phép. Công việc này cần được tiến hành càng sớm càng tốt trước khi quá muộn . . .”, vì, theo anh Hồ Hòang Hạ “Tù Ca rất cần thiết được nhận diện, đặt tên và lưu trữ nó trong bảo tàng lịch sử văn hóa của người Việt nói chung, và trên những trang sử Chuyện Tù Cải Tạo CS, nói riêng”.

Đó cũng là ý hướng của nhóm anh em thực hiện chuyên mục Tù Khúc trên trang T.Vấn & Bạn Hữu. Chỉ khác một điều, nhóm anh em chúng tôi đã có cơ hội lợi dụng khả năng vô tận của Internet để thực hiện “cuộc tập họp” này một cách dễ dàng hơn, đơn giản hơn mà hiệu quả có thể lớn hơn, rộng hơn, lâu dài hơn.

Chúng tôi giới thiệu lại bài viết của anh Tạ Quang Hòang ở đây, vừa có tính cách lưu trữ một cái nhìn đúng đắn về Tù Khúc, vừa là một ghi nhận những nỗ lực mà nhiều anh em đã cố gắng để sưu tập, giới thiệu và lưu trữ di sản Tù Khúc cho các thế hệ mai sau.

T.Vấn & Bạn Hữu

Tháng 10 năm 2012

GIÁ TRỊ LỊCH SỬ CỦA CÁC ‘TÙ KHÚC’ (I)

Tạquanghoàng

Trong KBC/HN số ra Tháng 6.2008, Chiến hữu Hồ Hoàng Hạ (CH.HHH) có viết bài ‘Chiến Sĩ Tù Ca’, nói về những tù khúc anh em ‘Tù cải tạo’ đã sáng tác và phổ biến trong những năm tháng còn bị giam cầm trong các trại tù của cộng sản từ sau Tháng Tư 1975. CH.HHH đã phân tích và trình bày vấn đề rõ ràng và khá đầy đủ, cũng như đã trân trọng nêu lên việc ‘nhận diện, đặt tên, và lưu trử nó trong bảo tàng lịch sử văn hóa của người Việt nói chung, và trên những trang sử Chuyện Tù Cải Tạo CS nói riêng.’ Đề nghị đặt ‘Tù Ca’ một chỗ đứng xứng đáng trong lịch sử đấu tranh bảo vệ Quê Hương của dân tộc Việt Nam trong giai đoạn cận đại của CH.HHH thật đáng được những Nhà viết sử về Việt Nam quan tâm, và . . . thực hiện. Đúng như CH.HHH đã viết, những ‘Tù Ca’ này tuy chỉ ‘xuất hiện trong khoảng một thời gian ngắn cố định, nhưng nó đã để lại một dấu ấn đầy tính văn hóa, rất riêng, và sẽ không bao giờ có chuyện “tái bản” lại.’ Chính vì cái bản sắc ‘rất riêng’ và ‘không bao giờ có chuyện tái bản lại’ này, những ‘Tù Ca’ sẽ là những dữ liệu vô cùng quý giá để sau này giúp lịch sử phán xét chế độ cộng sản Hà Nội.

Bản thân người viết tuy không thông hiểu nhiều về nhạc lý, song trong những năm tháng lưu đày khổ sai trên đất Bắc, cùng chia sẽ những đắng cay, tủi hận của những người ‘tù không tội’, nên khi có những tù khúc được sáng tác và phổ biến rộng rãi tại Trại Nam Hà[i] – đặc biệt là tại Phân Trại A, nơi tôi đang bị giam giữ – vào dịp Tết Canh Thân đầu năm 1980, tôi đã không tránh khỏi bị cuốn hút vào. Lúc đầu các tù khúc được lưu hành qua phương cách rỉ tai và thu hẹp trong từng nhóm bạn bè thâm giao, nhưng chỉ một thời gian rất ngắn sau đó, việc ca hát các tù khúc hầu như công khai sau khi cổng trại giam được khóa lại. Tại buồng giam nào vào buổi tối hay dịp nghỉ cuối tuần, cũng có thể nghe được những lời ca tiếng nhạc của những tù khúc quen thuộc, và hầu như mỗi bạn tù, cho dù không mấy hiểu biết về nhạc lý, cũng cảm thấy hứng khởi và rồi tham dự vào một cách tự nguyện. Chỉ vì những lời ca đó, được chuyển đạt qua những âm điệu đó, mỗi anh em bạn tù chúng tôi đều cảm thấy nỗi lòng mình như được giải tỏa, được xoa dịu, và rồi tự mình cũng nhẩm ca theo, và có khi toàn thân như bị co cứng lại và nổi da gà [ii].

Khi nói về ‘Tù Ca’, CH.HHH, chẳng những đã tỏ ra là một người thông hiểu nhiều về nhạc lý, mà còn có lòng quan tâm đến việc sưu tầm, phân loại, và hệ thống hoá các ‘Tù Ca’ theo 4 chủ đề sau: Tình cảm (thương nhớ người thân, người yêu); Tù tội (nói lên bản chất dã man, tàn độc của CS trong cách ‘trả thù’ những người đã từng phục vụ trong chính quyền cũ); Tôn giáo/Đức tin (cầu xin sự che chở của các Đấng Thần linh); và Động viên tinh thần (hào hùng, bi tráng).

Sự phân tích như trên rất rõ ràng và chính xác. Riêng về chủ đề ‘Tình cảm’, tuy có thể dẫn tới một sự ngộ nhận là tại sao trong hoàn cảnh tù đày, hằng ngày đối diện với sự đói khát, lao động khổ sai, tinh thần căng thẳng, . . . mà vẫn còn có thể viết và soạn ra được những vần thơ ý nhạc tràn đầy tình cảm dành cho những người thân yêu trong gia đình, cho người yêu?. – Nhưng đây chính là một đặc tính làm rõ lên sự khác biệt giữa người Quốc gia và CS vô thần, không có tính người. Dù đang ở vào một giai đoạn đen tối nhất của cuộc đời, những người ‘tù cải tạo’(sic!) vẫn không bao giờ để mất bản chất nhân bản của con người Quốc gia (yêu Gia đình, yêu Dân tộc, yêu Tổ quốc). Chính nhờ nuôi dưỡng được tình yêu thương dành cho những người thân này, các anh em bạn tù đã có thêm sức mạnh để tự khắc chế những tư tưởng tiêu cực của bản thân, vượt qua những khổ ải, những buồn tủi trong cuộc sống tù ngục, hầu tiếp tục tồn tại, đứng vững, chờ đợi ngày trở về với gia đình, với những người yêu thương, cho dù ngày ấy xa vời vợi và rất mơ hồ.

Anh em bạn tù hiểu rất rõ rằng, những khổ cực họ đang trải qua trong các trại tù khổ sai của CS, chỉ bản thân họ gánh chịu, và không thấm vào đâu so với những khó khăn, những hù dọa, những căng thẳng, mà những người thân yêu còn ở quê nhà ngày ngày phải đối diện, đối phó với bọn CS địa phương, với cuộc sống ‘đổi đời’, để có thể thay thế họ nuôi dưỡng con cái, cha mẹ, và còn phải chắt chiu để khi có dịp lại đi ‘thăm nuôi’ chồng, con. Cũng cần phải hiểu thêm rằng tất cả những điều đó người vợ, người thân, đã phải thay chồng, cha, anh chị, để gánh vác một mình – và với một số chị em, còn là lần đầu tiên bước chân vào đời – trong một bối cảnh xã hội đầy hận thù của người CS đối với gia đình Dân-Quân-Cán-Chính từng phục vụ cho chính phủ VNCH, của những năm tiếp sau Tháng Tư 1975.

Về chủ đề thứ tư trong cách phân loại trên của CH.HHH (‘Động viên tinh thần’), tôi muốn làm sáng tỏ thêm khi đối chiếu với nội dung những tù khúc lưu hành tại Trại Nam Hà hồi năm 1980 và những năm tiếp theo sau đó. Có những tù khúc tại Trại Nam Hà, chẳng những làm sáng lên tính kiên cường, bất khuất của anh em bạn tù, chấp nhận mọi hình thức trả thù, kể cả chịu chết, chứ không chấp nhận khuất phục, đầu hàng kẻ thù. Và hơn thế nữa, dù đang ở vào thời điểm đen bạc nhất của cuộc đời, vẫn giữ được tấm lòng sắt son với lý tưởng Quốc gia, và niềm tin tuyệt đối vào một tương lai tươi sáng của một nước Việt Nam có Tự Do, Dân Chủ, Hạnh Phúc, với Tình Yêu Thương.(Sẽ trình bày rõ hơn trong một dịp khác nói về các tù khúc Nam Hà.)

Có một đề nghị của CH.HHH trong bài viết của anh rất đáng được những người có quan tâm nên suy nghĩ, đóng góp thêm ý kiến, và từng bước thực hiện. Đề nghị của CH.HHH rất khiêm tốn: Các anh em bạn tù đã có một thời tham dự sinh hoạt ‘Tù Ca’ trong các trại tù CS (sáng tác, phổ biến, ca hát,. . .) hãy tập hợp lại – ở một nơi nào đó, vào một thời điểm nào đó – để cùng nhau đàn hát cho nhau nghe những bản tù khúc cũ, rồi in ấn, thu CD, DVD nếu có điều kiện, hầu lưu giữ lại cho các thế hệ về sau. Đây là một ý kiến rất có ý nghĩa, và cần được tiến hành càng sớm càng tốt trước khi ‘Thế hệ HO’ trở về với cát bụi.

Tuy nhiên, đề nghị trên trong thực tế xem ra không dễ tiến hành. Những ai sẽ là người cựu tù nhân chính trị có đủ uy tín đứng ra kêu gọi các chiến hữu từng tham gia trong các sinh hoạt ‘Tù Ca’ tụ hội lại?. Vấn đề tài chánh tài trợ cho chương trình cũng cần được đặt ra. Và có thể còn nhiều vấn đề khác nữa khiến cho việc thực hiện gặp trở ngại. Thực ra, một cá nhân, một nhóm thân hữu, hay một hội cựu tù nhân từng sống cùng trại tù, cũng có thể thực hiện được, và trong thực tế điều này đã có. Nhưng để có một chương trình ‘Tù Ca’ có chất lượng, quy tụ được nhiều (ngàn) anh em cựu tù tham dự, và có nhiều tù khúc được trình diễn – để cho nhau nghe, và rồi thu vào CD, DVD -, điều kiện cần có để chương trình thành công là được một hội đoàn, một trung tâm văn hóa, ca nhạc, đứng ra bảo trợ và thực hiện.

Vào thượng tuần tháng 7 năm 2008, trong dịp giới thiệu một cuốn sách nói về trại tù Nam Hà [iii], tôi có cơ hội thảo luận với một vài anh ‘có thẩm quyền’ trong lãnh vực ‘Tù Ca’ như các nhà văn, nhà báo Huy Phương, Nguyên Huy, nhạc sĩ Xuân Điềm, ký giả Nguyên Dzuy,. . . Các anh đều đồng ý đây là một công việc rất có ý nghĩa về văn hóa, về lịch sử, cần được thực hiện để giúp cho các thế hệ trưởng thành sau Tháng Tư 1975 hiểu biết thêm về những gì thế hệ cha ông của họ đã trải qua trong một thời gian đen tối nhất của lịch sử dân tộc Việt Nam. Các anh Nguyên Huy và Xuân Điềm còn cho biết cũng đã nêu vấn đề ngay trên KBC/HN, và kêu gọi các bạn cựu tù nhân chính trị đã sáng tác hoặc có lưu giữ những ‘tù khúc’ khi còn ở trong các trại tù CS hãy gởi về KBC/HN, qua một Mục riêng do anh Nguyên Huy đảm trách. Các anh hy vọng qua đó sẽ có thêm chất liệu cho việc thực hiện những CD, DVD ‘Tù Ca’ có giá trị, có thể lưu giữ lâu dài, dùng làm tài liệu cho lịch sử sau này phán xét chế độ CS. Tuy nhiên những nổ lực trên của các anh cho đến nay chưa thành công vì chưa được sự hưởng ứng rộng rãi.

‘Đại Hội Cựu Tù Nhân Chính Trị’ diễn ra tại Dallas, Texas, vào đầu tháng 10.2008 vừa qua là một dịp may hiếm hoi, vô cùng quý giá cho tất cả những ai quan tâm đến vấn đề ‘Tù Ca’. Không có nơi nào, thời điểm nào, thành phần tham dự nào, mà lại đúng nơi, đúng lúc, đúng đối tượng như lần Đại Hội này để trình diễn lại những tù khúc đã từng một thời lưu truyền – tuy rất kín đáo – trong cái gọi là ‘Trại cải tạo’ từ Bắc đến Nam kể từ sau ngày CS cưỡng chiếm miền Nam Việt Nam Tháng Tư 1975.

Những ‘Tù Ca’ được giới thiệu trong một bối cảnh hội ngộ giữa hằng nhiều ngàn anh chị em cựu tù đầy cảm động như trên, chẳng những là hát cho nhau nghe, mà còn có một tác động vô cùng mạnh mẽ và sâu sắc đến các thế hệ Việt Nam trẻ, giúp họ hiểu rõ hơn bản chất dã man, xảo quyệt, vô nhân bản của CS; đồng thời cảm nhận được tâm tình của các bậc cha ông để từ đó kính trọng, hãnh diện, và yêu thương hơn các bậc trưởng thượng của mình.

Điều đáng tiếc là trong thực tế tại Đại Hội Dallas, chỉ có một số rất ít những ‘Tù Ca’ cũ được trình diễn trong những buổi văn nghệ, do Ban Tù Ca Xuân Điềm, hay do một vài bạn cựu tù vì quá xúc cảm đã tự đứng ra hát. Nếu các tù khúc cũ thời còn trong tù CS được sưu tập đủ (rất nhiều) – được hòa âm lại càng tốt – để đưa vào các chương trình văn nghệ của Đại Hội, thì chắc chắn những kỷ niệm về Đại Hội sẽ theo mãi những cựu tù nhân chính trị đến cuối đời. Chẳng những thế, những DVD thu hình về Đại Hội sẽ là những tài liệu lịch sử vô cùng quý giá dùng để phán xét chế độ CS mai sau.

Qua kinh nghiệm trên, chúng ta thấy có lẽ những người có quan tâm đến việc sưu tầm các ‘Tù Ca’ để thực hiện các CD, DVD cung cấp cho kho tàng lịch sử Việt Nam về sau, đã chưa có những nổ lực đủ, đặc biệt là trong việc phối hợp làm việc chung, để đạt được mục đích. Hiển nhiên, nổ lực chính vẫn là do các anh em cựu tù nhân chính trị tự lo với nhau, nhưng nếu tập thể kêu gọi được một trung tâm văn hóa, văn nghệ, đứng ra bảo trợ và thực hiện một ‘Chương trình Tù Ca’ quy mô và có ý nghĩa không phải là không nên, và điều này cũng không phải là không được.

DVD ‘Lá Thư Từ Chiến Trường’ đã được Trung tâm Asia thực hiện không lâu trước đây để vinh danh những người lính VNCH được, thì một ‘Chương trình Tù Ca’ để giới thiệu tính kiên cường bất khuất, luôn giữ niềm tin sắc son vào lý tưởng Quốc gia, và tình yêu gia đình, được chuyển tải qua những tù khúc do chính những người đã từng một thời trải qua những năm tháng dài đầy đau thương, tủi hận, trong các ngục tù khổ sai của CS, cũng nên lắm chứ? Dĩ nhiên, cho dù là làm một công tác văn hoá mang tính chất lịch sử, vấn đề lợi nhuận của trung tâm thực hiện cũng phải được đặt ra. Điều này có thể đáp ứng được.

Chắc chắn ngay sau khi một chương trình mang chủ đề như trên được phổ biến, hằng nhiều ngàn anh chị em cựu tù nhân chính trị sẽ sẳn sàng mua vé. Các bạn trẻ cũng sẽ tham dự để tìm hiểu thêm về một giai đoạn mà các bậc trưởng thượng của họ một thời đã trải qua, mà trước đó họ chỉ mới được nghe kể lại hoặc đọc qua các hồi ký. Ngoài ra, các CD, DVD, do các trung tâm văn hóa, văn nghệ này phổ biến tiếp theo sau, chắc chắn cũng sẽ được tiêu thụ nhanh chóng với số lượng lớn vì có hằng nhiều trăm ngàn cựu tù nhân chính trị sống rải rác khắp nơi, không thể trực tiếp đi xem ‘Chương trình Tù Ca’.

Vấn đề còn lại là: Làm sao có đủ ‘tù khúc’ để phủ đầy cho chương trình. Điều này có được hay không, tùy thuộc sự hưởng ứng của các anh chị em cựu tù nhân chính trị đã từng tham dự trong các sinh hoạt ‘Tù Ca’ khi còn ở trong các trại tù CS (Các tù khúc chuyển về trung tâm cần ghi rõ tên tác giả, bối cảnh, tâm tình dẫn tới sự hình thành tác phẩm, v.v. . .). Dĩ nhiên, trung tâm có toàn quyền trong việc chọn lọc, soạn hòa âm, nhạc cảnh, hoạt cảnh, v.v. . . cho những tù khúc được chọn. Theo sự hiểu biết của bản thân, có từ 100 – 150 ‘Trại cải tạo’ do chính quyền Hà Nội thiết lập khắp hai miền Nam-Bắc sau Tháng Tư 1975, và hầu như mỗi trại đều có những tù khúc mang sắc thái riêng của trại mình.

Trên đây chỉ là một vài ý kiến đóng góp thêm vào những gì CH.HHH đã nêu lên trong bài viết ‘Chiến sĩ Tù Ca’. Rất có thể còn nhiều anh chị em bạn tù cũ sẽ đóng góp thêm những ý kiến hữu ích khác nữa. Chúng ta phải hiểu rằng những tù khúc này là những dữ liệu lịch sử, là những bằng chứng rất tốt cho việc phán xét chế độ CS Hà Nội mai sau. Những tù khúc này có một bản sắc ‘rất riêng’ và ‘sẽ không bao giờ tái bản lại’. Đây là những chứng tích lịch sử về những người ‘Tù cải tạo’, và thân nhân của họ, đặc biệt là những người vợ. Chính vì bản sắc ‘rất riêng’ của những tù khúc, nó không còn là tài sản riêng của cá nhân mà là của chung của Dân tộc Việt Nam, cần được sưu tầm lại và lưu giữ một cách cẩn trọng.

Từ suy nghĩ trên, để có được những CD, DVD hoàn chỉnh, tiện lợi cho việc lưu trữ, chúng ta rất mong có một trung tâm văn hóa, văn nghệ nào đó có cùng quan tâm, đứng ra bảo trợ và thực hiện một ‘Chương trình Tù Ca’ (tương tự như Chương trình ‘Lá Thư Từ Chiến Trường’ của Trung tâm Asia.) Một chương trình như vậy, chẳng những sẽ giúp có được những DVD giá trị ghi lại những chứng tích lịch sử về những người ‘Tù cải tạo’, mà còn để vinh danh những thân nhân của những người ‘tù không tội’ này, đặc biệt là những người vợ của họ.

Đúng vậy, như đã phân tích ở trên, những người thân, người vợ ‘Tù cải tạo’ ở nhà phải đối diện và đối phó với muôn vàn khó khăn do hoàn cảnh xã hội đổi thay, và nhất là sự hù dọa của bọn CS địa phương, để thay chồng, cha, anh,. . . nuôi dưỡng gia đình, và nuôi chồng, cha, anh trong tù. Chưa hết, sau khi được phóng thích và đi định cư tại một quốc gia thứ ba, những người vợ cũng là những người trước tiên lăn vào cuộc sống mới nơi đất lạ quê người để tạo dựng lại cuộc sống mới cho gia đình. Những người đàn bà này rất đáng được vinh danh. Những CD, DVD này còn giúp cho các thế hệ trưởng thành sau Tháng Tư 1975 hiểu thêm về sự dã man, vô nhân bản của chế độ CS, cũng như hiểu được những gì mà cha mẹ, ông bà họ đã trải qua trước đây, để từ đó biết kính yêu và hãnh diện về các bậc trưởng thượng của mình.

Ngoài ra, chúng ta đang sống trên những đất nước Tự Do và có đủ điều kiện về tiền bạc, kỹ thuật, và tri thức. Những CD, DVD với nội dung như trên rất nên được thực hiện, vì đó sẽ là một đóng góp hữu ích trong nổ lực chung của cộng đồng Việt Nam hải ngoại trong công tác văn hóa, để chống lại những tài liệu văn hóa cố tình bóp méo lịch sử do chế độ CS Hà Nội soạn thảo và phổ biến rộng khắp, hầu giúp cho các thế hệ Việt Nam trẻ về sau, ở ngoại quốc cũng như trong nước, có những hiểu biết đúng đắn hơn về lịch sử cận đại của Dân tộc Việt Nam.

Để thay lời kết, việc tập trung những tù khúc do anh em cựu tù nhân chính trị đã một thời ca hát trong những nhà tù CS của những năm sau Tháng Tư 1975, là một điều cần thiết và cấp bách, trước khi thế hệ chúng ta trở về với cát bụi. Đây là những dữ liệu văn hóa vô cùng quý giá để sau này lịch sử phán xét chế độ CS, cũng như để giúp cho những thế hệ về sau hiểu được tâm tình của các bậc trưởng thượng của mình trong một giai đoạn đen tối nhất của lịch sử Dân tộc Việt Nam cận đại. Mong tất cả những người có cùng quan tâm đến vấn đề hãy chung tay góp sức.

(Trong một dịp khác tôi sẽ lược giải một số tù khúc tiêu biểu của Trại Nam Hà vào đầu năm 1980 và những năm tiếp sau như ‘Tù khúc Thăm Nuôi’ của Nguyễn Văn Tấn, ‘Đôi Giày Dũng Sĩ’ của Nguyễn Văn Hồng, v.v. . .)

Nam California, Tháng 10.2008

Taquanghoang

[i] Trại Nam Hà (còn có tên là ‘Ba Sao’ hay ‘Hà Nam Ninh’) nằm trong một khu thung lũng rộng lớn, có núi vây bọc chung quanh, nằm cách Thị xã Phủ Lý, Tỉnh Hà Nam Ninh khoảng 20 cây số, và cách Hà Nội khoảng 80 cây số về hướng Đông-Nam. Trại bắt đầu giam giữ tù chính trị từ miền Nam chuyển ra từ Tháng 8. 1976. Vào cuối năm 1979, có khoảng 5.000 tù chính trị bị giam tại đây.

[ii] Hằng năm, trại viên Trại Nam Hà (hình sự lẫn chính trị) được nghỉ Tết 2 tuần lễ từ 23 Tết (ngày đưa ‘Ông Táo’ về Trời) đến Mồng 6 Tết. Riêng Tết Canh Thân đầu năm 1980, không hiểu vì lý do gì, trại viên được nghỉ từ 20 Tết, sớm hơn 3 ngày. Sự kiểm soát của BGT cũng dễ dãi hơn, không mấy khi đi tuần tra, từ khi mở cửa buồng giam khoảng 7 giờ sáng, đến 6 giờ chiều. Lợi dụng sự nới lỏng kiểm soát này, trong suốt 17 ngày nghỉ Tết, hầu như ngày nào cũng có những ‘tụ điểm’ để ca hát ‘nhạc vàng’ và ‘tù khúc’, đặc biệt là tại các buồng giam ở xa cổng ra vào Trại. Có một điều cần nói thêm là ngay sau dịp Tết này, đã có nhiều biến cố lớn xảy ra tại đây trong đó có vụ tập thể cùng đứng lên chống đối BGT, dẫn đến việc một số anh em bị biệt giam, tra tấn cho đến chết (trong đó có anh Nguyễn Văn Hồng, tác giả tù khúc nổi tiếng ‘Đôi Giày Dũng Sĩ’), hoặc bị đưa đến trại giam ‘Cổng Trời’ ở Hà Giang.

[iii] Ngày 12.7.2008, tôi có tổ chức ra mắt sách ‘Chuyện tù kể từ TRẠI NAM HÀ’ tại Nam California. Trong sách này tôi có dành một Chương để trình bày về các tù khúc đã được sáng tác và phổ biến tại Trại này vào dịp đầu năm 1980 và tiếp theo sau đó .

Tạquanghoàng

©T.Vấn 2012

Tù Khúc

. . . Nhưng về khía cạnh chứng nhân lịch sử của những tác phẩm tù khúc, chúng không hề thua kém bất cứ một tác phẩm nghệ thuật chuyên nghiệp nào. Thậm chí, chúng đa dạng hơn, đặc thù hơn, cụ thể hơn. Chúng ra đời ở khắp mọi nhà tù từ Nam ra đến Bắc, từ lúc khởi đầu cho đến khi chỉ còn một số nhỏ tiếp tục bị giam giữ, phản ánh mọi hòan cảnh, mọi tâm trạng , mọi điều kiện sống của người tù cải tạo. Tác giả của chúng vừa là nạn nhân, vừa là chứng nhân của giai đọan lịch sử ấy. Rồi đây, khi các thế hệ tương lai nhìn lại giai đọan này, chắc chắn họ không thể bỏ sót hay coi nhẹ sự tồn tại của những nhà tù cải tạo cùng với những tù nhân mà tội danh duy nhất là chiến đấu cho tự do, cho dân tộc. Lúc ấy , tù khúc, cùng với các lọai hình nghệ thuật khác viết về nhà tù, bởi những cựu tù nhân, sẽ chứng tỏ gía trị lịch sử của mình. . .đọc tiếp

T.Vấn

& Bạn Hữu

Văn Học và Đời Sống

Tạquanghoàng: GIÁ TRỊ LỊCH SỬ CỦA CÁC ‘TÙ KHÚC’ (I)

GIÁ TRỊ LỊCH SỬ CỦA CÁC ‘TÙ KHÚC’ (I)

Tù Khúc

Bài Mới Nhất

t-van.net © 2024
All images © their rightful owners

T.Vấn

& Bạn Hữu

Văn Học và Đời Sống

Tạquanghoàng: GIÁ TRỊ LỊCH SỬ CỦA CÁC ‘TÙ KHÚC’ (I)

GIÁ TRỊ LỊCH SỬ CỦA CÁC ‘TÙ KHÚC’ (I)

Tù Khúc

Bài Mới Nhất

t-van.net © 2024 All images © their rightful owners

t-van.net © 2024
All images © their rightful owners