Trong bài viết ngắn này, theo yêu cầu của một độc giả, tôi viết vài dòng về nhạc phẩm Ticket To Ride, do hai nhạc sĩ John Lennon và Paul McCartney đồng sáng tác.
Trong trang nhà của Wikipedia, bản tiếng Anh, bạn sẽ tìm thấy đầy đủ mọi chi tiết về bản nhạc này http://en.wikipedia.org/wiki/Ticket_to_Ride. Trước đó tôi đã đọc các chi tiết có liên quan đến bài nhạc này trong bộ sưu tập sách Beatles của tôi, sáng nay đọc wikipedia thì thấy những thông tin trong ấy rất tin cậy.
Bản này được phát hành trước dưới dạng single, mặt A là bài này, mặt B là bài Yes It Is. Ticket To Ride chiếm hạng #1 Billboard ngày 22 tháng 5 năm 1965.
Theo Ian McDonald trong quyển Revolution in the Head thì John Lennon là người viết chính, còn McCartney là người viết phụ. Thường thì bạn thấy trong ban Beatles nếu ai hát bài nào tức nhiên người đó là người viết. Đó là vì họ rất coi trọng về mặt biểu hiện tình cảm, cộng với sự ganh đua tài năng. Thí dụ như Yesterday thì 100 phần trăm là do Paul viết, vì nó thuộc loại nhạc sở trường “kẹo bọc đường” của anh. John thì viết nhạc có tính cách rock hơn là ballad. Bài này theo Ian là một bài nhạc rất cách tân của thời ấy vì ban nhạc dùng guitar điện rất to và rõ, nhịp trống mạnh vì dùng nhiều trống floor tom-tom, là trống cái lớn nhất nằm ngay giữa bộ trống.
Một chi tiết khác thú vị, cũng theo Ian, là người nam trong bài này cho dù biết người nữ sẽ ra đi, anh ta không làm gì để ngăn cản hay đe dọa cô ta hết, như trong các bài hát trước đó thường thấy của ban Beatles.
Theo Steve Turner trong A Hard Day’s Write: The Stories Behind The Beatles Songs, thì bài này có từ nhiều nguồn cảm hứng. Paul thú nhận với Barry Miles, người viết sử của anh, tin đồn từ các fans ở Mỹ là bài hát nói về cái vé xe lửa của Anh quốc để đi đến cái thành phố nhỏ có tên là Ryde – tin đồn ấy ít nhiều có phần đúng. John thì kể lại với Don Short, một nhà báo chuyên viết về sinh hoạt nghệ thuật, là anh ta lấy cảm hứng từ chuyện các cô gái làng chơi bên Hamburg phải được khám nghiệm tử tế và cấp giấy phép là sạch sẽ thì mới được hành nghề mại dâm. “Ticket to ride” là chữ do chính anh ta đặt ra (he had coined the phrase ‘ a ticket to ride’) để mô tả những tấm giấy chứng nhận này, chứ không phải đó là từ lóng phổ thông mà dân Đức thường dùng.
Tôi đến với Ticket To Ride là qua bản cover của The Carpenters. Cho đến bây giờ tôi vẫn thích nhóm này hát hơn là nhóm The Beatles. Tôi thấy Richard Carpenter quả là có tài khi chuyển từ một bài nhạc rock, trống mạnh, sang một bài nhạc đầy suy tư, thật nhiều những chỗ dừng có nhạc minh họa. Lời nhạc từ chỗ kể về một người yêu ra đi mà người ở lại hững hờ, thành một bài nhạc mà người hát có nhiều tình cảm gắn bó, chia xa đầy tiếc nuối.
Bài này là một trong các bài đầu tay của The Carpenters, nhưng nó có thật nhiều các nghệ thuật, nét riêng biệt làm nhóm nhạc này nổi tiếng. Đọc các tài liệu thì thấy Richard đã biết hòa âm phối khí rất giỏi rất lâu trước khi dĩa nhạc đầu phát hành, nên nhạc và hòa âm chẳng khác xa mấy các bài hát sau đó, không như ABBA hay Beatles, ta có thể theo dõi dược các tiến bộ của họ từ LP trước đến LP sau.
Trở lại một xíu về cảm nghĩ về lời bài hát. “I think I’m gonna be sad” – tôi nghĩ là tôi sẽ buồn lắm đây, do hát chậm lại đã chuyển tải ý nhạc nhiều hơn là bản của The Beatles. “And he don’t care” – và anh ta không quan tâm, cũng vậy, do không quan tâm nên chia động từ sai hay đúng (he doesn’t care thì đúng văn phạm) cũng chẳng còn cần thiết nữa. Bài này cũng chơi chữ nhe nhàng ở chỗ “the boy that’s driving me mad” – anh ta, người làm tôi điên dại – khi dùng động từ drive (lái xe), thì nay chính anh ta “ride” away.
Bài Ticket To Ride được phát hành trong album đầu tay Offering, nhưng vì dân nghe nhạc chưa quen nên bán không chạy lắm. Sau này nhờ bản (I Long to Be) Close to You mà nhóm nổi tiếng, ban nhạc bèn phát hành lại đĩa Offering nhưng với tựa mới là Ticket To Ride thì bán chạy hơn, ăn theo từ sự nổi tiếng của bài Close to You.
***
Ticket To Ride
I think I’m gonna be sad,
I think it’s today, yeah.
The girl that’s driving me mad
Is going away.
She’s got a ticket to ri-hide,
She’s got a ticket to ri-hi-hide,
She’s got a ticket to ride,
But she don’t care.
She said that living with me
Was bringing her down yeah.
She would never be free
When I was around.
She’s got a ticket to ri-hide,
She’s got a ticket to ri-hi-hide,
She’s got a ticket to ride,
But she don’t care.
I don’t know why she ridin’ so high,
She ought to think twice,
She ought to do right by me.
Before she gets to saying goodbye,
She ought to think twice,
She ought to do right by me.
I think I’m gonna be sad,
I think it’s today yeah.
The girl that’s driving me mad
Is going away, yeah.
Ah, she’s got a ticket to ri-hide,
She’s got a ticket to ri-hi-hide,
She’s got a ticket to ride,
But she don’t care.
I don’t know why she ridin’ so high,
She ought to think twice,
She ought to do right by me.
Before she gets to saying goodbye,
She ought to think twice,
She ought to do right by me.
She said that living with me,
Was bringing her down, yeah.
She would never be free
When I was around.
Ah, she’s got a ticket to ri-hide,
She’s got a ticket to ri-hi-hide,
She’s got a ticket to ride,
But she don’t care.
My baby don’t care, my baby don’t care.
My baby don’t care,
(Fading)
My baby don’t care, my baby don’t care.
***
Bản dịch (rất) tạm:
tôi nghĩ tôi sẽ buồn lắm đây,
vì người tôi yêu cuồng yêu dại đã bỏ tôi ra di
hôm nay
Cổ có vé đi tàu rồi, và cổ chẳng hề ưu tư chi hết
Cổ nói là sống với tôi làm cổ chán đời
Rằng cổ chẳng có tự do chi hết mỗi khi tôi ở bên cô
Tôi chẳng hiểu sao cổ lại phẫn uất như vậy
Cổ phải nghĩ lại đi chứ, làm điều phải đi chứ (tức là ở lại với tôi đó)
Trước khi cô ta nói lời chia tay
Cổ phải nghĩ lại đi chứ, làm điều phải đi chứ
Học Trò
©T.Vấn 2018
