Chung Tử Bửu: Chiều Sơn Thôn
Tranh: Trần Thanh Châu
GIỚI THIỆU:
Tháng 7/2012, Chuyên mục Tù Khúc đã giới thiệu bản tù khúc này với tên tác giả là KHUYẾT DANH do không có được những chi tiết nào khả tín liên quan đến tác giả bài tù khúc. Nay, chúng tôi đã có cơ hội liên lạc với chính tác giả là Chung Tử Bửu, – một cựu sĩ quan không quân đã từng bị bắt làm tù binh từ trận Hạ Lào 1971 – nay anh là một mục sư của Hội Thánh Khởi Đầu Mới ở thành phố Houston, Texas. Từ mục sư Chung Tử Bửu, chúng tôi cũng nhận được một số bài tù khúc khác mà CTB đã viết và phổ biến trong thời gian ở trong tù. Chuyên mục Tù Khúc sẽ lại tiếp tục công việc giới thiệu và lưu trữ những tác phẩm tù khúc, chứng nhân của một thời rất nhiễu nhương và cũng là một trong những di sản quý nhất của các cựu quân nhân, viên chức Việt Nam Cộng Hòa.
(Chuyên mục Tù Khúc – Nhóm Thực Hiện)
Chiều Sơn Thôn
Tháng 6, 1976, chúng tôi, một nhóm tù binh trận Hạ Lào bị giam riêng, bị chuyển từ trại kỷ luật Đông Khê, Thạch An, Cao Bằng về một trại tù do Pháp xây ngày xưa ở xã Mường Thải, huyện Phù Yên, tỉnh Sơn La (có lẽ nó thuộc tỉnh Nghĩa Lộ thời trước).
Ở nơi mới nầy chúng tôi gặp khoảng 60 sĩ quan tù binh các trận Phước Long và những vùng lẻ tẻ bị VC chiếm trước khi chúng mở cuộc tổng tấn công 1975. Chung quanh là rừng, cảnh vật tối tăm, loài chim “bắt cô trói cột” gọi nhau suốt ngày đêm.
Phía trước cổng trại là vách đất của một ngọn đồi thấp. Có một lối đường mòn trên cao ven vách đất của ngọn đồi cách mặt đất thấp khoảng 2 thước, chúng tôi thường thấy người của các sắc tộc thiểu số đi từ hướng bắc xuống. Buổi chiều họ trở về từ hướng nam. Một hôm, tôi quan sát một đoàn phụ nữ người Mán từ chợ về đi hàng một trên đường mòn. Họ phục sức hoàn toàn giống nhau và đi rất đều bước. Váy của phụ nữ người Mán xòe rộng ở phía dưới, hoa văn là vài đường viền màu trắng rộng khoảng một hay hai phân hình gãy khúc đều được dệt vòng quanh gần gấu váy. Điều đáng nói là vì họ đi đều bước nên phần dưới váy của họ xoay qua xoay lại rất đều đặn như một màn luân vũ rất đẹp giữa cảnh rừng núi man dại. Hình ảnh ấy ăn sâu vào ký ức và trở thành nhịp điệu của ca khúc Chiều Sơn Thôn mà tôi sẽ sáng tác về sau.
Sau vài tháng ở nơi đó, sau khi cả ngàn sĩ quan QLVNCH từ cấp đại úy trở lên được đưa từ trong Nam ra, rồi hầu hết tù binh được chuyển về Yên Bái; tôi bị ở lại và trở thành tổ trưởng tổ cưa xẻ; hàng ngày dắt cả tổ, toàn là các vị niên trưởng và cấp chỉ huy cũ của tôi trong Không Quân, lên rừng lên núi để hạ cây cưa xẻ thành ván.
Mỗi ngày tôi đi trên đường mòn về hướng bắc mình chỉ thấy trước kia.Ngay dưới chân núi, mà tôi phải trèo lên mỗi buổi sáng để xẻ gỗ, chúng tôi phải đi xuyên qua một bản (làng) của người Mường. Buổi chiều từ trên núi xuống lại đi xuyên qua bản Mường, một sơn thôn có vẻ cô quạnh vì nó nhỏ và đứng một mình.
Bên ngoài bản là một dòng suối nhỏ nước rất trong. Chúng tôi dừng chân bên dòng nước ấy để rửa chân tay và đồ đạc trước khi trở về trại tù. Nhìn bờ cỏ rũ xuống bị cuốn đung đưa theo dòng nước chảy, tôi so sánh bờ cỏ ấy với thân phận mình mà lòng nao nao buồn.
Những buổi chiều mùa đông, trong ánh hồng hoàng hôn ửng phía chân trời, nhìn các làn khói tỏa từ những mái nhà trong sơn thôn vượt lên hàng tre rũ đầu đứng im; lòng tôi vừa buồn vừa nhớ nhà và quê hương yêu dấu mờ xa. Lòng hứa rằng ta sẽ trở về kiếp chim bay khắp non sông khi vận nước ngày mai huy hoàng.
Bản nhạc Chiều Sơn Thôn ra đời vào năm 1980 tại trại tù Nam Hà khi ký ức của biết bao hình ảnh và tâm sự trong tôi về những ngày tù cô đơn ở Sơn La tràn ngập trong hồn người tù biệt xứ.
Chung Tử Bửu
Chiều Sơn Thôn– Nhạc và Lời: Chung Tử Bửu – Trình bày: Chung Tử Bửu
(Việt Long viết và đọc giới thiệu)
(Bấm vào đây để xem Video Clip “Chiều Sơn Thôn” do cựu tù Nguyễn văn Ngoan thực hiện):
Chiều Sơn Thôn (Video Clip)
©T.Vấn 2022
