(Nguồn: Uyennguyen’s blog)
Niệm ma-ta một niệm
Ơn phước gặp ma-người
(tr.73)
Nhiều người nói thơ Nguyễn Lương Vỵ khó đọc.
Mà khó đọc thật!
Từ Hòa Âm Huyết Âm Tinh Âm Thất Huyền Âm, thơ Vỵ là tiếng rống người-ma. Ma ở cõi sống nói tiếng của mình. Người nghe nhưng không thể hiểu. Không hiểu, sao vẫn thấy thấm tháp!?
Câu thơ nay kiên khổ
Lì đòn chờ âm rung
chờ nát tan tri ngộ
chờ ngất gió loạn bùng
một cú nhảy sau cùng.
(tr.9)
Bấy giờ, mới đọc chín khổ thơ đầu trong tập Năm Chữ Năm Câu, thấy Vỵ không nói thơ, mà nói Kinh (kệ), chờ cho đến ngày siêu thoát. Thoát ra khỏi chốn ray rứt ngợm-người.
Người đọc quen nghĩ, cú nhảy tiên liệu cho một trận thập tử nhất sinh chăng? Vì thi sĩ thấy đời trong bệnh; trong mầm thấy mộ; trong thơ thấy đạo, thấy mọi thứ vô biên trùng trùng. Cú nhảy như vậy không chỉ vượt qua theo nghĩa đã tới được rồi. Mà cú nhảy đẩy người bay lên, bay vào vô tận nhất nguyên. Thấy trụ là vô trụ. Thấy ma là người, thấy người là bồ tát hóa thân, đọa là giải thoát.
1.
nhìn trong thơ thấy đạo
nhìn trong đạo thấy thơ
nhìn trong thơ thấy gạo
nhìn trong gạo thấy mình
có-không thiệt rốt ráo…
2.
nhìn trong em thấy mệnh
nhìn trong mệnh thấy đời
nhìn trong đời thấy bệnh
nhìn trong bệnh thấy lời
lời lôi âm rù quếnh…
3.
nhìn trong mưa thấy nắng
nhìn trong nắng thấy giông
nhìn trong giông thấy mộng
nhìn trong mộng thấy mồng
mồng bông bay lồng lộng…
4.
nhìn trong vườn thấy ruộng
nhìn trong ruộng thấy nương
nhìn trong nương thấy luống
nhìn trong luống thấy đường
đường thương tâm đã ruổng…
5.
nhìn trong cây thấy lá
nhìn trong lá thấy sông
nhìn trong sông thấy cá
nhìn trong cá thấy lông
ôi sợi lông điền dã…
6.
nhìn trong hạt thấy mầm
nhìn trong mầm thấy mộ
nhìn trong mộ thấy âm
nhìn trong âm thấy số
ôi tượng số điếc câm…
7.
nhìn trong tim thấy mắt
nhìn trong mắt thấy người
nhìn trong người thấy ngợm
nhìn trong ngợm thấy trời
trời ơi chơi thiệt bợm…
8.
nhìn trong hồn thấy vía
nhìn trong vía thấy am
nhìn trong am thấy lửa
nhìn trong lửa thấy đàn
đàn không dây chói chang…
9.
nhìn trong kinh thấy kệ
nhìn trong kệ thấy sen
nhìn trong sen thấy lệ
nhìn trong lệ thấy đèn
đèn nhen thơm bóng huệ…
(tr.11)
Tôi chẳng bao giờ đọc thơ Vỵ với cảm nhận dễ chịu chút nào. Bởi từ trong sâu thẳm của thơ, Vỵ luôn luôn nói thay cho loài người, cái tính ma đang hoành hành.
Ôi nghiệp chướng nồng tanh
rạ băng đồng réo máu
réo xương thời bạo hành
thời giết người rau ráu
thời bá đạo nhe nanh…
(tr.87)
Dầu sao thì vẫn nuôi chút hy vọng, cùng trong câu thơ của thi sĩ, người ta giác ngộ tính thiện. Như thiền giả giác ngộ không chỉ nhờ vào kinh điển thôi, mà còn có cả gậy gộc và tiếng hét, lạnh tràn hư không.
Thấy Không, mà vẫn hiểu là dung chứa hằng sa hạt bụi bay, khóc ré!
Ngày 3 tháng 1, 2014
UYÊN NGUYÊN
