(Nguồn: Báo Tiếng Dân)
1. Nước mắm, trong bối cảnh một xã hội băng hoại, một quốc gia không biết còn mất lúc nào, chỉ là một chi tiết, một chuyện vặt. Nhưng nếu coi đó là một vấn đề văn hóa, bởi vì ẩm thực là một khía cạnh của văn hóa, đó là một chuyện quan trọng. Nhất là khi nó liên hệ tới sức khoẻ, tới mạng sống của cả một dân tộc.
2. Nước mắm là một đặc sản VN, ngày nay được cả thế giới biết tới. Ở bên Pháp chẳng hạn, ít có người Pháp nào không biết nước mắm là gì. Hầu hết các siêu thị đều bán nước mắm, cũng như bánh cuốn, chả giò (cho khách người Pháp). Việc người ngoại quốc liên tưởng tới bánh cuốn, chả giò (gọi là nem) mỗi khi nghe nói tới VN đáng hãnh diện, hay ít ra không phải xấu hổ, như khi họ nghĩ tới bạo quyền, bạo hành, tới rác bẩn, tới môi trường ô uế, tới một vùng đất không có quyền làm người ở thế kỷ 21.
3. Nước mắm là hình ảnh của VN, không giữ gìn, một ngày nào đó, nhìn thấy nước mắm, người ta sẽ nhăn mặt, le lưỡi sợ hãi, như ngày nay mỗi lần thấy thực phẩm của người Việt hay người Tàu.
4. Với 3 ngàn cây số bờ biển, ngày nay VN không còn đủ cá để làm nước mắm, phải nhập cảng muối, phải làm nước mắm hóa học. Formosa, tham nhũng, quản trị ngu dốt, sự hèn nhát để Tàu kiểm soát biển cả, đã mang tới hậu quả là cá chết trước, người chết sau, hay cả hai chết cùng một lúc. Hình ảnh những con cá nằm chết trên bãi biển là hình ảnh của dân tộc Việt.
5. Tại khắp nơi trên thế giới, người ta tìm mọi cách để bảo vệ những đặc sản của địa phương, của quốc gia. Đó là tài sản kinh tế, văn hóa của một cộng đồng. Với thế giới hóa, biên giới hầu như xóa bỏ, đó là những nét đặc thù còn lại của một dân tộc.
6. Ở Pháp, cũng như ở các nước Âu Châu, mỗi đặc sản được cấp một nhãn hiệu, gọi là AOC (Appellation d’Origine Controlée) hay AOP (Apellation d’Origine Protégée) dán trên mỗi món hàng, những sản phẩm tương tự sản xuất ở nơi khác, dùng nguyên liệu nơi khác không có quyền dùng.
Toà án phạt nặng những người phạm luật. Thí dụ: rượu chát Bordeaux, Bourgogne, Beaujolais, pho mát Normandie, gà Bresse, cừu Mont St Michel, táo Limousin, hành Cévennes vv… Đó là niềm kiêu hãnh địa phương, là ”gia tài của mẹ, để lại cho con”, người ta bảo vệ, trân trọng, ấp ủ.
Một sạp bán thịt cá ngoài chợ cũng phải ghi rõ cá biển hay cá nuôi, gà heo nuôi theo truyền thống (bio) hay công nghệ, đến từ vùng nào.
Có người sẽ nói đó là chuyện nhà giầu. Nhưng ngày nay, ngay cả những nước ngoài Âu châu như Maroc, Tunisie, Algérie cũng thi hành thoả ước này.
Trong khi đó, nước mắm làm ở Thái Lan, ở Malaysia, Singapore đều ngang nhiên mang nhãn hiệu Phú Quốc, không ai bận tâm.
7. Kỹ nghệ gia, hay thương gia có quyền chế tạo nước chấm mới, nhưng gọi là “nước mắm” là một sự lường gạt trắng trợn.
Tại Pháp gần đây có một chuyện được coi là “scandale”, gây sôi nổi, chỉ vì người ta tìm thấy một chút thịt ngựa trong các hộp hay gói thịt bò đông lạnh, nhập cảng từ Đông Âu. Những người liên hệ sắp bị giải toà về tội lường gạt, sẽ lãnh tiền phạt nặng, nếu không đi tù và hãng xưởng bị đóng cửa.
8. Chế tạo thực phẩm mới tự nó không phải là điều xấu. Xã hội tiến bộ nhờ sáng kiến, nhờ những người mở đường. Với điều kiện những sản phẩm đó phải được kiểm soát chặt chẽ, với phương pháp khoa học và kỹ thuật, kiến thức hiện đại.
9. Muốn kiểm soát thực phẩm, phải có các chuyên viên có khả năng, luật pháp rõ rệt, toà án công minh, cảnh sát lương thiện, báo chí tự do và các hội đoàn dân sự, đặc biệt là các hội đoàn đại diện người tiêu thụ hoạt động tích cực và hữu hiệu.
10. Những cơ cấu trên bổ túc nhau, nếu nhà chức trách vô trách nhiệm, báo chí sẽ phanh phui sự thật. Tại Pháp, các hội đoàn tiêu thụ phân tích, kiểm tra từng món hàng. Một nhóm trẻ đã sáng chế một “application” gài trên iPhone. Chỉ cần đưa số mã của gói hàng trên iPhone, nếu mầu xanh là thực phẩm tốt, mầu da cam thực phẩm trung bình, mầu đỏ: có hoá chất độc hại.
Tất cả những cái đó không có, không thể có, ở một xứ độc tài. Mạng người không bằng súc vật. Tham nhũng khiến tất cả những biện pháp chế tài chỉ là trò hề, nếu không là phương tiện để làm tiền
12. Tại các nước Âu châu ngày nay, nhiều nông dân tụ họp với nhau thành lập những nhóm nhỏ, chuyên môn sản xuất hoa quả, rau trái, gà heo, theo phương pháp cổ truyền, không phân bón, không hoá chất. Họ cung cấp cho những khách quen thuộc, dần dần lan rộng. Cuối cùng thấy sản xuất ít, nhưng phẩm chất cao có lợi cho cả người tiêu thụ lẫn người sản xuất. Chuyện đó có thể thực hiện được ở VN hay không, hay chỉ là chuyện viển vông, mặc dù ở VN ngày nay chắc chắn đã có nhu cầu ăn đồ sạch?
13. Chế độ độc tài dư lực lượng an ninh, đủ cứng rắn nếu không nói tàn bạo để giữ kỷ luật, để trừng trị những người phạm luật. Nhưng quyền lợi, sức khỏe của dân không phải là ưu tiên. Ưu tiên là việc lùng bắt, trừng trị những người không cùng chính kiến hay có hành động đe dọa quyền lợi của tập đoàn cầm quyền.
14. Có người mỉa mai: nước mất không lo, lo chuyện nước mắm. Nhưng lo chuyện mất nước, không có nghĩa là bỏ qua tất cả những tệ hại khác của xã hội. Giữ nước để làm gì, nếu dân bệnh hoạn cả tinh thần lẫn thể xác?
15. Phải bảo vệ nước mắm. Nhưng những người chế biến, sản xuất cũng phải bảo vệ quyền lợi của chính mình. Bằng cách lên tiếng, phản đối những lạm dụng. Bằng cách cương quyết giữ phẩm chất của nước mắm, không vì lợi trước mắt mà pha chế để làm mất lòng tin của khách hàng, như quá nhiều sản phẩm, nông phẩm ở VN. Đừng tự mình giết mình.
16. Nhiều người thờ ơ, không muốn làm “chính trị”, nhưng tất cả là chính trị. Không để cho thức ăn độc hại vào nhà bếp của mình, lên mâm cơm của vợ con mình cũng là một thái độ chính trị. Không lẽ bạc nhược tới độ không lưu tâm đến sức khỏe của vợ, con?
17. Việc làm khẩn cấp và cụ thể là cấm không được dùng chữ “nước mắm” cho những sản phẩm không phải là nước mắm. Bô Y tế, quốc hội có thể làm chuyện này qua một đạo luật. Đó là cơ hội chứng tỏ Bô Y tế cũng lưu tâm đôi chút tới sức khỏa của dân, chứng tỏ dân biểu, ngoài chuyện ngủ trưa và khi thức dậy biểu quyết những luật lệ hại dân, bán nước, thỉnh thoảng cũng biết làm chuyện có ích.
Masan với những quảng cáo siêu bịp bợm
1. Hạt nêm Chin-su “không bột ngọt”:
Phiếu kiểm nghiệm của Trung Tâm dịch vụ phân tích thí nghiệm thuộc Sở Khoa học công nghệ TP.HCM năm 2008 cho thấy: bột nêm “không bột ngọt” Chin-su không có bột ngọt nhưng lại có hàm lượng 1,21% monosodium glumate (là tên khoa học của… mỳ chính, hổng có phải bột ngọt nha, hic).
2. Nước mắm Nam Ngư “Vì sức khỏe người tiêu dùng”, chiết xuất 100% từ cá ngừ nguyên chất:
Kiểm nghiệm cho thấy Nam Ngư chỉ có 100% “hương cá ngừ”, thứ có thể mua dễ dàng ngoài chợ hóa chất Kim Biên. Và đặc biệt, Nam Ngư chứa chất màu tổng hợp Brow HT155, với tên khác là Chocolate Brown HT, Food Brown 3 và C.I. 20285. Chất này bị cấm dùng trong thực phẩm tại các nước như: Bỉ, Áo, Đan Mạch, Pháp, Đức, Mỹ, Nauy, Thụy Sĩ và Thụy Điển.
Chất này có thể gây dị ứng với người bị hen suyễn, ảnh hưởng đến những người dị ứng với aspirin, thậm chí gây dị ứng da. Đây chính là lý do tại sao Masan lại quảng cáo sản phẩm là “trích xuất từ cá ngừ” để sẵn sàng lấp liếm cho các khiếu nại dị ứng từ người tiêu dùng, đặc biệt đối với trẻ nhỏ rất mẫn cảm là do dị ứng “cá ngừ”, loài cá biển thường hay gây dị ứng nổi ban với 1 số người mẫn cảm.
Qua nghiên cứu dài hạn với 48 chuột đực nhắt và 48 chuột cái nhắt khi cho ăn HT155 theo thứ tự 0%; 0,01%; 0,1% và 0,5% độ tinh khiết tối thiểu 85% trong vòng 80 tuần. Kết quả cho thấy, có 0,5% số chuột đực xuất hiện tình trạng cơ thể chuột bị sút cân và thấp tim đã được ghi nhận. Đồng thời ở tuần thứ 77, số lượng tế bào được đóng gói và số lượng bạch cầu ở chuột cái thấp hơn so với số lượng phải có. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu đã nhận thấy sự gia tăng của bệnh bạch cầu trong gan ở những con cái trong nang buồng trứng, không có ghi nhận về ung thư.
Tỷ lệ tử vong chỉ tăng nhẹ khi những con đực được cho ăn với liều lượng cao nhất. Với con cái, trong tuyến vú xuất hiện không đáng kể sự gia tăng của u xơ tuyến vú do sử dụng liều cao.
3. Mỳ Tiến Vua không sử dụng dầu chiên đi chiên lại nhiều lần, không chứa Transfat (loại chất béo gây chứng đột quỵ, đau tim và bệnh mạch vành):
Tuy nhiên, theo kết quả phân tích mẫu số 10071105/107315 của Cty Cổ phần Khoa học công nghệ Sắc Ký Hải Đăng (TP. Hồ Chí Minh) thì trong một gói mỳ Tiến Vua, tỷ lệ chất Transfat là 0,097%, chứ không phải là zero như quảng cáo. Vi phạm Nghị định số 89/2006/NĐ-CP ngày 30/8/2006 của Thủ tướng Chính phủ về quảng cáo trung thực.
4. Mì khoai tây Omachi không lo bị nóng:
Thực tế mỳ này chứa chỉ 5% khoai tây, nghĩa là hầu như làm hoàn toàn từ bột mỳ như tất cả các mỳ khác. Chưa kể Omachi còn chứa chất màu tổng hợp Tartranzine 102 (E 102). Đây là chất có khả năng gây dị ứng cao nên bị hạn chế nghiêm ngặt ở một số nước như Nhật Bản, Hàn Quốc.
Năm 2008, EU yêu cầu các sản phẩm có sử dụng E102 phải ghi khuyến cáo trên nhãn E102 – có thể có ảnh hưởng xấu lên hoạt động và sự chú ý của trẻ em. Theo nghiên cứu của các nhà khoa học tại Đại học Southampton (Anh), phẩm màu vàng E102 có trong chế độ ăn sẽ làm tăng sự hiếu động thái quá và gây kém tập trung ở trẻ 3 tuổi và 8-9 tuổi.
Một nghiên cứu khác tại Australia, chất E102 có liên quan đến việc thay đổi hành vi khó chịu, bồn chồn và rối loạn giấc ngủ của trẻ. Ngoài ra, phẩm màu E102 còn có nguy cơ gây tổn thương đến sức khỏe sinh sản của nam giới.
5. Nước mắm không thạch tín:
Cái này thì Masan trung thực, bởi vì “người tiêu dùng thông thái” kháo nhau rằng: nước sông lóng phèn pha muối cục + hóa chất tạo màu, tạo mùi nước mắm mua ngoài chợ hóa chất Kim Biên thì có thạch tín thế đxx nào được. Có chăng chỉ có… bất tín.
