(Nguồn: Báo Tiếng Dân)
Trần Gia Huấn
Tiên lượng xấu
31/3/2020, Tổng thống Trump cùng với ban tham mưu chống dịch đã tổ chức họp báo. Giọng buồn và nghiêm trọng, Trump cho biết: Thời gian rất đớn đau đang chờ đón ở hai tuần đầu tháng Tư.
Nữ bác sỹ Deborah Birx giải thích đồ thị dịch tễ.
Các nhà toán học, dịch tễ học và chuyên gia computers đã làm việc đêm ngày, xử lý các thông tin và đưa ra một bức tranh đầy ảm đạm cho Bắc Mỹ trong những ngày sắp tới.
Trục tung chỉ số người nhiễm virus. Trục hoành là thời gian.
Hình quả chuông màu vàng: Mô tả diễn biến tự nhiên của dịch mà không có sự can thiệp, hoăc can thiệp ít. Dịch xảy ra trong thời gian ngắn hơn, nhưng rất rầm rộ. Số bệnh nhân tăng nhanh. Số người chết ước tính từ 2 đến 2.5 triệu ở Mỹ, khoảng nửa triệu ở Anh.
Đường chấm ngang màu đỏ là ngưỡng chịu đựng hay đường an toàn y tế. Nếu số bệnh nhân vượt lên trên đường này, nền y tế quá tải và vỡ trận, chỉ còn biết đếm xác.
Hình quả chuông màu xanh: Mô tả sự tham gia chống dịch tích cực của quốc dân. Mọi người cùng nhau đè bẹp quả chuông màu vàng. Biến nó thành quả chuông màu xanh. Số bệnh nhân sẽ nằm dưới “đường an toàn”. Nếu làm được như vậy thì số tử vong trên toàn nước Mỹ sẽ khoảng 100.000 đến 250.000.
Nói nôm na ra: Đây là chiến dịch “câu giờ” Câu giờ có hai tác dụng lớn. Không làm cho nền y tế bị quá tải. Cơ thể của người nhiễm có thêm thời gian, thích nghi, từ từ tăng sức đề kháng, hình thành kháng thể tự nhiện, chống chọi với virus, thêm sự hỗ trợ của y tế và sẽ lành bệnh.
Bác sỹ Anthony Fausi – người đã từng làm cố vấn dịch tễ cho năm đời tổng thống – phát biểu rằng: Chúng ta làm tất cả những gì có thể để số tử vong xuống dưới 100.000. Tổng thống Mỹ nói: Nếu số tử vong trên dưới 100.000 sẽ là đại thắng.
Chúng ta phải làm gì?
1.- Rửa tay bằng xà phòng thường xuyên và không đưa tay lên mặt.
Virus corona xâm nhập vào cơ thể qua ba ngả – duy nhất ba ngả này: Mắt, Mũi, và Miệng. Nếu bạn rửa tay bằng xà phòng thường xuyên, và không đưa tay lên mặt. Bạn đã cắt đứt. Bạn đã chặn đứng được đường tấn công. Đây là phương pháp tiện lợi nhất, không tốn kém, nhưng hữu hiệu nhất. Mọi người phải thực hành.
2.- Giữ khoảng cách tối thiểu 2 mét
Khi chúng ta thấy số bệnh nhận bị lây nhiễm từ cộng đồng tăng lên. Đó là dấu hiệu “xấu”. Hiệu lệnh “Social distancing” được áp dụng.
Social distancing (tạm dịch khoảng cách xã hội). Khi bạn tới nơi công cộng, giữ khoảng cách tối thiểu 2 mét với người khác. Thí dụ, xếp hàng ở siêu thị, giữ khoảng cách 2 mét với người trước, 2 mét với người sau. Khi đối diện với người thu ngân, cũng giữ khoảng cách 2 mét đổ lên. Các chuyên gia dịch tễ đánh giá “khoảng cách xã hội” là phương pháp tốt để xoay chuyển tình thế.
3.- Ở trong nhà
Không tiếp khách, không thăm viếng, không tụ tập, đừng lang thang là một trong những phương pháp được đánh giá rất cao.
4.- Vệ sinh
Vệ sinh nhà ở. Vệ sinh cá nhân. Sinh hoạt lành mạnh. Đi ngủ sớm. Ăn đủ dinh dưỡng. Uống đủ nước. Loại bỏ những thói quen rượu bia, thuốc lá v.v… nhằm mục đích giúp đỡ hệ miễn dịch chống chọi với virus.
5.- Đeo khẩu trang
Ở Bắc Mỹ không khuyến khích. Theo các chuyên gia, nếu bạn khỏe, không nhiễm virus, không cần mang khẩu trang. Tác dụng của đeo khẩu trang không cao; thậm chí, còn tác hại. Nếu bạn đeo khẩu trang mà đưa tay lên chỉnh sửa, thì bạn đã làm tăng nguồn lây nhiễm. Bạn đeo không đúng, coi như vô ích. Hơn nữa, vộ tình, bạn đẩy sự thiếu hụt khẩu trang trên thị trường thêm khan hiếm. (Nhiều người, không đồng ý với quan điểm này).
Nhưng mới đây, người Mỹ được khuyến khích mang khẩu trang khi đi ra ngoài, khi tình hình lây nhiễm bệnh trở nên tồi tệ. Chính quyền ở một số thành phố có tốc độ lây nhiễm nhanh như New York và Los Angeles đã khuyến khích người dân mang khẩu trang khi xuất hiện nơi công cộng vì nghiên cứu cho thấy, virus có thể lây truyền bởi những người nhiễm bệnh nhưng không có triệu chứng.
Nó sẽ đi đâu?
Nữ bác sỹ Deborah Birx nói: Không có phép màu. Không có vaccine. Không có thần dược. Tất cả là ở cách cư xử. Liệu chúng ta có cùng nhau hợp lực để xoay chuyển tình thế trong những ngày tới hay không. Tháng Tư sẽ là tháng quyết định sự thành bại của Bắc Mỹ.
Bà lưu ý: Số tử vong trong vài tuần tới sẽ vượt xa số thương vong của Mỹ trong 10 năm (1965 – 1975) chiến tranh Việt Nam.
Giờ đây chúng ta đã thấy lộ trình của virus Vũ Hán. Sau châu Á là châu Âu. Sau Âu châu là Mỹ. Sau Mỹ sẽ đến lượt Canada. Sau Canada Virus Vũ Hán sẽ đến đâu?
Trần Gia Huấn, Calgary, Alberta, Canada
