Trời trở lạnh rồi, những ngày gần cuối năm thời gian hao hớt dần thì cái lạnh lại tăng lên. Lá vàng không còn lác đác như đầu mùa mà giờ từng đám, từng vạt đổ ào ạt, trên mặt đất dường như phủ kín bởi sắc màu lá. Những chiếc lá đủ màu sắc rực rỡ làm cho trời đất như mênh mông hơn. Lá rơi càng nhiều thì ánh sáng mặt trời càng soi sáng hơn, cả những ngóc ngách hay những vùng vốn âm u bởi cây cối.
Những con cuốn chiếu cuộn mình tròn vo như hạt cây nằm trong hóc, trong kẽ ngách của mặt đất. Côn trùng cũng ẩn mình im bặt hết hoặc đã chết rồi, tuy nhiên trước khi chết chúng kịp đẻ trứng và ấu trùng để lưu giống mùa sau, đây là điều kỳ diệu của thiên nhiên, sự sanh diệt liên lỉ không bao giờ dứt, cái sống và chết hiện diện ở thế gian này. Côn trùng chết đi nhưng trứng và ấu trùng sẽ sanh trưởng trở lại khi trời ấm lúc mùa sang.
Từ trên không trung, bầy vịt trời kêu ông ổng, chúng gọi bầy bay về phương nam tránh rét. Chúng bay theo đội hình rất chỉnh tề và gần như bất di bất dịch, luôn luôn theo hình chữ V. Những nhà khoa học giải thích rằng: “Đội hình chữ V giúp chúng tiết kiệm sức lực vì tiếp thêm cộng lực từ những cú đập cánh của đồng loại”, lý thuyết là thế, đúng sai thì cũng chẳng thế nào biết, nếu bọn vịt trời hiểu tiếng người e chúng cười khẩy cái thuyết của loài người về cách bay của chúng.
Chẳng mấy chốc là trời sang đông, tuyết bắt đầu rơi, những bông tuyết đầu mùa bay bay trong hư không rất đẹp, rất nên thơ. Những bầy chim di cư muộn màng cuối cùng rồi cũng đồng loạt bay về phương nam. Trời càng ngày càng lạnh dần thêm, tuyết ngày một nhiều hơn, có hôm tuyết đổ suốt đêm, sáng ra mặt đất trắng tinh khôi như một khung trời mới lạ vừa xuất hiện, cũng có khi cứ ngỡ mây trắng từ trên cao phủ mặt đất này. Họ nhà chim cũng có những loài không sợ rét bao giờ, tiêu biểu như bọn chim Cardinal (chim hồng y). Chúng bất chấp giá rét, tuyết băng trắng càng làm nổi bật sắc lông của chúng, cái màu lông đỏ pha cam và viền đen quanh đầu. Những con chim cardinal nhảy tí tách trên cành tìm những trái cây dại còn sót, chúng cũng xúm lại quanh những cái lồng treo thức ăn mà con người biếu tặng chúng.
Cô bé Jessica đứng ngắm những con chim Cardinal không chớp mắt, khuôn mặt thanh tú đẹp như hoa áp sát cửa sổ kiếng, hơi nóng từ lò sưởi tỏa ra làm cho hai má cô bẻ đỏ hồng lên. Jessica thì thầm:
– Hey Cardinal, các cậu có lạnh không? Các cậu đi chân trần trên tuyết thật là tài. Tớ không thể nào làm thế được. Tớ ra ngoài là phải mặc áo thật dày, quấn khăn, mang ủng…nếu không thì cảm lạnh chết mất thôi!
Những con chim Cardinal có nghe gì không mà bọn nó ngừng lanh chanh chuyền cành, nghiêng nghiêng cái đầu nhìn vào khung cửa kiếng, đôi mắt tròn xoe, đen lay láy như hạt tiêu, thỉnh thoảng lại ngúc ngoắc cái đầu… Jessica lại nói với chúng:
– Tuyết phủ khắp nơi, không còn côn trùng và bông cỏ, vậy các cậu có đói bụng không? Hãy lại chỗ lồng treo đấy, ba tớ có để các loại hạt khoái khẩu cho các cậu, nào là: hạt hướng dương, hạt kê, lúa mì, bắp…
Nói xong cô bé lấy bàn tay bé xíu xinh xinh xoa lớp hơi nước đọng trên mặt kiếng và ngón tay chỉ về hướng lồng treo thức ăn cho chim. Cả bọn dường như không nghe thấy, chúng vẫn thoăn thoắt trên cành, chợt có một con Cardinal trông to hơn đồng bọn bay tới, nó cọ cọ cái mỏ với một con chim mái, chúng kêu líu ríu rồi vỗ cánh bay làm cho những bông tuyết từ cành cây đổ xuống. Jessica lo lắng:
– Ba ơi, những con chim đẹp quá, chúng ở ngoài trời lạnh như thế, liệu chúng có sống nổi không?
Ba cô bé ngưng đọc sách, quay nhìn với ánh mắt trìu mến:
-Không sao đâu con, Bọn Cardinal quen với cái lạnh rồi, chúng là cư dân xứ lạnh, tổ tiên và họ hàng chúng sống ở đây đã bao đời rồi.
– Mình ra chơi tuyết đi ba
– Ừ, con mặc thêm áo ấm vào, đội mũ che kín tai và mang găng tay nhé!
Hai cha con ào ra sân, tuyết phủ trắng cả mặt đất không còn nhận ra đâu là đường đi, đâu là sân nhà, bờ bụi lùm cây cũng mất hút dưới lớp tuyết, cảnh vật đẹp vô cùng, màu trắng tinh khiết như tấm áo choàng phủ lấy mặt đất. Nhìn xa xa tất cả chỉ còn một màu trắng xóa mênh mông. Mặt đất như trở về thời nguyên sơ nào đấy, cảnh tượng như một cảnh giới nào đó chứ chẳng phải ở thế gian này. Bầy chim Cardinal thấy bóng người vội vụt bay, bay lòng vòng rồi lại đậu xuống chỗ cũ. Jessica nhìn chúng và bảo:
– Các cậu đừng sợ, tớ không làm hại các cậu đâu, tớ chỉ đắp người tuyết thôi!
Cô bé nắm dài trên tuyết, quạt hai tay và hai chân tạo tành một vòng tròn trên tuyết. Hai cha con vo tuyết thành ba khối tròn, hai khối to thì làm thân, khối nhỏ hơn làm đầu người tuyết. Jessica tháo khăn quàng của mình quàng vào cổ người tuyết. Người tuyết của Jessica tuy không sắc sảo như trên bưu thiếp hay phim ảnh nhưng người tuyết này sống động như thật. Cái miệng vành trăng khuyết cười toe toét, cái mũi bằng củ cà rốt và cặp mắt là hai trái chanh. Người tuyết đứng trước sân nhà nhìn đất trời cho đến khi tuyết tan.
Jessica ngửa nhìn bầu trời, một con đại bàng chao liệng thành những vòng tròn trên không trung, đôi cánh soải rộng dường như không vỗ, ấy vậy mà nó không rơi xuống mới thật lạ kỳ. Đại bàng lượn những vòn tròn khi thì rộng ra khi thì khép dần lại. Cô bé kêu to:
– Ba, nhìn kìa! Con đại bàng bay trên trời cũng không di cư tránh rét. Con không thích nó, nó chuyên bắt nạt và ăn thịt những con thỏ, groundhog và con sóc.
Ba của Jessica nãy giờ quan sát những vòng chao lượn của đại bàng, nghe con gái kêu, anh quay lại:
– Đại bàng không sợ rét, nó là vua của loài chim, nó ăn thịt những con thú nhỏ hơn là vì đói, vì sự sống còn mà thôi!
– Thế sao nó không ăn bông cỏ, hạt cây, trái cây như những loài chim khác?
– Không thể được con ơi! Không phải nó muốn ăn thịt, chẳng phải nó muốn làm thế, mà đó là tự nhiên thế thôi!
– Tại sao nó bay cao tít trên trời mà không chịu đậu xuống bờ rào như bọn Cardinal?
– Đại bàng không ăn hạt cây, bông cỏ, không đậu bờ rào như chim sẻ, chim Cardinal. Đơn giản nó là đại bàng chứ không phải là sẻ hay Cardinal. Chẳng phải nó muốn làm thế, nhưng vì nó là đại bàng nên nó phải bay cao. Tổ tiên nhà nó đã từng vậy, giờ nó cũng thế. Bọn chim sẻ, Cardinal kia cũng không ăn thịt, không bay cao mà chỉ đậu bờ rào, chỉ vì bọn chúng không phải là đại bàng.
Con bé không thắc mắc gì nữa, mãi chạy loanh quanh chơi tuyết. Bầu trời xanh thẳm, mùa hạ cũng trong xanh nhưng bây giờ thì còn thăm thẳm hơn, cái màu xanh như thông đến tận cùng vũ trụ. Mặt đất trắng, màu trắng tinh khiết mở rộng ra khắp mười phương. Khi tuyết đã phủ kín mặt đất thì không còn giới tuyến, biên giới, lằn ranh nào nữa, tất cả xóa nhòa và liên kết thành một màn trắng bất tận. Trời xanh bao la, đất rộng mênh mông, sơn hà đại địa trường cửu tháng năm, đời người hạn hữu trong vòng trăm năm. Thế mà cái tham của con người ghê gớm và mê muội biết bao. Con người tranh giành mưu chiếm đoạt cả đất trời, đem cái hữu hạn nhỏ nhoi để chiếm hữu cái vô hạn độ quả thật không còn gì vô minh hơn, cái vô minh cũng vô hạn độ như vũ trụ này. Có những kẻ độc tài nắm quyền lực trong tay muốn biến đồng loại thành gà vịt và thế giới này thành chuồng trại, nói sao hết được mức độ tàn bạo, hôn ám của kẻ cường quyền, cũng chẳng làm sao nói hết nỗi thống khổ đau đớn của những nạn nhân dưới sự cai trị độc tài. Những kẻ độc tài thường tự sánh mình là rồng, hổ, đại bàng… ý muốn tỏ cái khí độ hơn người, tiếc thay rồng hay đại bàng đâu có cái tâm tham lam muốn chiếm đoạt sở hữu như thế. Cái oai phong uy lực của đại bàng vốn tự nhiên là thế, chẳng phải nó muốn thế hay làm màu như thế. Những con đại bàng ở sườn non, đỉnh núi, ngọn cây… chúng làm tổ trên vách đá cheo leo hoặc những cành cao không có bất cứ loài thú nào hay con người có thể mon men tới được. Đại bàng không ăn bông cỏ, hạt cây hay thực phẩm nhân tạo của con người. Đại bàng tự do bay lượn phóng khoáng giữa đất trời chứ chẳng phải vui với cái lồng sơn son thếp vàng, càng xa lạ với sợi xích vàng, coi khinh chuồng trại mà lũ gà vịt tranh nhau chui vào. Đại bàng tự do chao lượn trên thinh không, cái tự do tuyệt vời mà bao kẻ hằng mơ, tuy rằng cái tự do ấy vẫn còn hạn hữu bởi kiếp sống loài chim, bởi phúc phần nhân qủa chỉ bấy nhiêu đó thôi!
Dòng tư tưởng miên man chợt bị cắt ngang khi cô bé cất tiếng hỏi:
– Sao những con chim Cardinal không bay lên trời cao như đại bàng hở ba?
– Cardinal không thể bay cao chao lượn như đại bàng được! Bọn chúng không thể làm điều cái điều mà đại bàng làm. Đại bàng cũng không thể đậu ở rào dậu, ăn bông cỏ như Cardinal, chẳng phải chúng muốn thế mà tự nhiên sinh ra đã là thế!
– Những con chim Cardinal không bay di trú, thế chúng có phải hùng dũng như đại bàng không vậy ba?
– Không, không phải hùng dũng như đại bàng, chẳng qua là thói quen tập quán của chúng vậy thôi!
Dường như chơi đã thỏa thích, cô bé kêu gọi:
– Vô nhà thôi ba ơi! Lạnh quá rồi, hai bàn tay con đỏ cóng.
Cô bé kéo tay ba đi vô nhà, lên thềm bậc cấp còn quay lại chào những chú Cardinal trên cành cây trước hiên nhà:
– Tớ vào nhà đây, tớ không thể sống ngoài trời tuyết như các cậu được, các cậu vui chơi tuyết khi nào đói thì hãy đến cái lồng treo thức ăn nhé! Ở đấy ba tớ có đủ bông cỏ và các loại hạt cho các cậu.
Những con chim Cardinal có nghe lời cô bé hay không mà sao cứ lích rích trên cành, nhảy lách tách trên tuyết, chúng bới những chỗ còn có cộng cỏ ló trên mặt tuyết để tìm thức ăn. Con đại bàng vẫn không ngừng chao lượn trên bầu trời, không biết nó đã vẽ bao nhiêu vòng tròn vô hình trong hư không, từ trên cao xanh ấy, mắt nó theo dõi tất cả những cử động dù là nhỏ nhất của bọn thỏ, sóc, groundhog trên mặt đất.
Bên trong ngôi nhà thật ấm cúng, dù là ngôi nhà cũ kỹ và rất nhỏ, bếp sưởi với ngọn lửa giả và khúc củi giả tí tách âm thanh giả, tất cả đều bằng kim loại và điện, bởi vậy không có mùi gỗ thông, không có khói mụi và dĩ nhiên cũng không cần ống khói và cả ông thợ nạo ống khói với mặt mày lem luốc. Tuy đồ giả nhưng hơi ấm vẫn tuyệt vời làm sao. Jessica nằm trên thảm trước lò sưởi hỏi:
– Nhà mình không có ống khói, vậy làm sao ông già Noel vào được? Cả cỗ xe trượt tuyết và những con tuần lộc sẽ vào bằng lối nào?
– Con đừng lo lắng, ông già Noel biết cách vào.
– Ông gìa Noel to thế, làm sao chui lọt ống khói được?
– Thế mà ông ấy chui lọt mới tài chứ! Ba thấy con còn giỏi hơn, ông già Noel với cỗ xe tuần lộc và cái bao đỏ chứa quà to thế, vậy mà có được trong cái đầu be bé xinh xinh của con.
Con bé cười nắc nẻ, tiếng cười của con trẻ sao mà trong trẻo, thơ ngây và thánh thiện đến như thế. Tiếng cười làm vui nhộn cả gian phòng. Con bé nói mà không dứt tiếng cười:
– Ông già Noel làm sao mà ở trong đầu của con được?
– Thế sao ông ấy biết món quà con thích để mà bỏ vào chiếc ủng treo ở đầu giường?
– Con hổng biết.
Hai cha con đối đáp một cách trìu mến và vui vẻ trước lò sưởi bên bậu cửa, một con sóc nâu nhảy lên cửa sổ, mắt láo liêng nhìn qua lớp kiếng. Jessica nhào tới gõ nhè nhẹ lên kiếng:
– Này, cậu phá phách lắm đấy nhé! bao nhiêu món đồ chơi tớ để trên bậu cửa bị cậu và các bạn cậu làm đổ cả. Các cậu còn đào bới làm hư nát mấy luống hoa ba tớ trồng. Tớ thích các cậu mà các cậu làm cho tớ bực mình.
Con sóc nâu dáo dác đôi mắt, miệng nhóp nhép măm măm liên hồi, hai chân trước máy máy không ngừng nghỉ. Nó không sợ Jessica, nó cứ nhìn cô bé nói mà không hề tỏ ra sợ sệt, có lẽ bản năng sinh tồn cho nó biết không có gì nguy hiểm. Jessica nhìn nó, lại gõ gõ vào lớp kiếng:
– Cậu coi chừng đấy! Đại bàng đang chao lượn trên cao, nó thấy cậu là cậu tiêu đời. Rồi còn bọn mèo hoang nữa kìa, chúng nó là những tên trộm vặt và lười biếng, chúng nó cũng nguy hiểm cho cậu đấy!
Con bé Jessica nói chuyện với sóc nâu một lát, sóc nâu nhảy phóc đi và chui tọt vào bộng cây trước hiên nhà. Jessica dường như chơi đã thỏa thích và thấm mệt nên lăn ra ngủ thiếp bên cạnh lò sưởi. Ngoài khung cửa những bông tuyết bay phất phơ trắng xóa, trong giấc mơ Jessica thấy hai mẹ con nữ thần Demeter và Persephone,* mỗi khi Perserphone về âm phủ với Hades thì mặt đất trở nên đìu hiu ảm đạm, băng giá suốt sáu tháng mùa đông, ngoài đồng không còn một cộng cỏ bông hoa nào. Bởi vì lúc bấy giờ nữ thần Demeter thương nhớ con gái nên chểnh mảng trách vụ của mình. Sáu tháng sau đó, khi nữ thần Peserphone lại trở về dương gian, bấy giờ nắng vàng trời xanh, cây lá biếc, hoa cỏ tươi nhuận, mùa màng bội thu. Hai mẹ con nữ thần Demeter và Pesephone mang lại sự lụi tàn, ảm đạm thê lương và cả chết chóc nhưng cũng là hiện thân cửa sự sống, sự sung túc, sự sanh sôi nảy nở, sự tăng trưởng hoan ca… Sanh và diệt vốn chỉ là một nhưng lại hóa hai, những tưởng là hai nhưng thật sự vẫn là một, cứ như thế hai mẹ con nữ thần đến và đi với thế gian này.
TIỂU LỤC THẦN PHONG
* Thần thoại Hy Lạp: Nữ thần Persephone là con gái của Demeter và Zeus. Zeus đem con gái gả cho thần Hades mà không cho Demeter biết. Con gái về âm phủ, bà buồn bã làm cho mùa màng tiêu điều, băng gía khắp nơi. Zeus phải ra lệnh Hades để Persephone về lại với mẹ, ngặt nỗi Persephone đã ăn ở dưới âm phủ, vì thế nàng chỉ có thể về dương gian sáu tháng mà thôi. Từ đó mỗi khi nàng về dương gian thì sự sống hồi sinh, mùa màng tăng trưởng, còn sáu tháng nàng về âm phủ thì trần gian vào mùa lạnh lẽo tàn đông.
©T.Vấn 2022
